Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Akumulacja i transport eoliczny

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

1. Poznawanie terminologii geograficznej.

3. Poznanie zróżnicowania środowiska geograficznego, głównych zjawisk i procesów geograficznych oraz ich uwarunkowań i konsekwencji.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

3. Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).

4. Formułowanie twierdzeń o podstawowych prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska geograficznego.

III. Kształtowanie postaw.

1. Rozwijanie zainteresowań geograficznych, budzenie ciekawości świata.

4. Podejmowanie refleksji nad pięknem i harmonią świata przyrody, krajobrazów przyrodniczych i kulturowych oraz osiągnięciami cywilizacyjnymi ludzkości.

Treści nauczania:

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne. Uczeń:

• dowiaduje się, na czym polega transport eoliczny,

• poznaje akumulacyjne formy rzeźby związane z akumulacyjną działalnością wiatru oraz określa ich genezę i rozwój,

• rozpoznaje akumulacyjne formy rzeźby eolicznej na fotografiach i schematach.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, atlas, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy, zestaw skał

Materiały pomocnicze:

• Piotr Migoń, Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

• Włodzimierz Mizerski, Geologia dynamiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do lekcji poprzez krótkie przypomnienie przez nauczyciela procesów eolicznych – nauczyciel zadaje uczniom pytania sprawdzające ich wiedzę na ten temat.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania - zadaniem uczniów jest wysłuchanie pogadanki nauczyciela na temat charakterystycznych cech form rzeźby powstałych wskutek eolicznego transportu i akumulacji materiału mineralnego, określenie przebiegu procesu prowadzącego do ich powstania i rozwoju, zidentyfikowanie cech charakterystycznych/diagnostycznych i rozpoznanie form na fotografii/filmie.

• Wyświetlenie przez nauczyciela prezentacji multimedialnej, zawierającej schematy i fotografie dotyczące akumulacyjnych form rzeźby terenu, będących efektem procesów eolicznych.

• Pogadanka nauczyciela, ilustrowana prezentacją multimedialną, zawierająca omówienie akumulacyjnych form rzeźby eolicznej, zwłaszcza form wydmowych (budowa wydm, ich ewolucja, dynamika) – nauczyciel objaśnia procesy prowadzące do powstania formy i jej rozwoju, omawia charakterystyczne cechy na uproszczonym, teoretycznym schemacie, a następnie przedstawia fotografię rzeczywistej formy oraz prezentuje uczniom zestaw skalny, zawierający efekty niszczącej działalności wiatru; podczas pogadanki uczniowie sporządzają notatki dotyczące cech charakterystycznych/diagnostycznych form (alternatywnie wpisują dane do tabeli/karty pracy dostarczonej przez nauczyciela).

• Prezentacja przez wybranych uczniów na forum klasy informacji zanotowanych podczas pogadanki; po przedstawieniu informacji na temat określonej formy dyskusja z udziałem wszystkich uczniów, której celem jest ewentualne skorygowanie i uzupełnienie przedstawionych informacji – nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi.

• Wyświetlenie na ekranie przez nauczyciela grafiki interaktywnej z e‑materiału. Uczniowie wykorzystują informacje z pogadanki i dyskusji, dzięki czemu rozpoznają formy powstające wskutek procesów eolicznych, wyodrębniają spośród nich formy akumulacyjne, podają ich genezę i najważniejsze cechy. Nauczyciel wyświetlając opisy do grafiki, kontroluje poprawność wypowiedzi i uzupełnia informacje.

• Podsumowanie przez nauczyciela treści prezentowanych podczas lekcji poprzez wykazanie związków przyczynowo‑skutkowych między procesami transportu eolicznego i akumulacji materiału a powstawaniem i rozwojem form rzeźby eolicznej.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa:

• przygotowanie prezentacji multimedialnej dotyczącej charakterystyki akumulacyjnych form rzeźby eolicznej wybranego obszaru.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Zawarta w e‑materiale grafika interaktywna może być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego litosfery. Będzie przydatna także podczas innych lekcji z bloku tematycznego litosfera dotyczących zagadnień związanych z procesami zewnętrznymi, modelującymi powierzchnię Ziemi.