SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zmiany oświetlenia Ziemi w ciągu roku i ich wpływ na życie i działalność człowieka

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

Cele kształcenia - wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

2. Poznanie zróżnicowania środowiska geograficznego, głównych zjawisk i procesów geograficznych oraz ich uwarunkowań i konsekwencji.

5. Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek–przyroda.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

2. Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).

3. Formułowanie twierdzeń o   podstawowych prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska geograficznego.

III. Kształtowanie postaw.

2. Docenianie znaczenia wiedzy geograficznej w poznawaniu i kształtowaniu przestrzeni geograficznej.

4. Podejmowanie refleksji nad pięknem i harmonią świata przyrody, krajobrazów przyrodniczych i kulturowych oraz osiągnięciami cywilizacyjnymi ludzkości.

Treści nauczania

II. Ziemia we Wszechświecie: Ziemia jako planeta, następstwa ruchów Ziemi, ciała niebieskie, Układ Słoneczny, budowa Wszechświata.

Uczeń:

2. podaje cechy ruchów Ziemi i charakteryzuje ich następstwa, z uwzględnieniem siły Coriolisa.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• opisuje, czego wynikiem jest zmienność oświetlenia Ziemi,

• omawia astronomiczne pory roku i właściwy dla nich sposób oświetlenia,

• wyjaśnia, czym są dzień i noc polarna oraz różne rodzaje zmierzchu,

• ocenia, w jaki sposób zmiany oświetlenia Ziemi wpływają na życie i działalność człowieka.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze:

J. Mietelski, Astronomia w geografii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do lekcji – nauczyciel zadaje uczniom pytania dotyczące ruchów Ziemi: czym się charakteryzują? Jak wpływają na życie na naszej planecie? Propozycje uczniów zostają zapisane na tablicy.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania – zadaniem uczniów jest opracowanie w grupach mapy myśli przedstawiającej zagadnienia związane z oświetleniem Ziemi i jego zmianami.

• Wyświetlenie na ekranie grafiki interaktywnej z e‑materiału przedstawiającej zmianę oświetlenia Ziemi w ciągu roku.

• Pogadanka nauczyciela prowadzona w interakcji z uczniami, ilustrowana grafiką interaktywną dotyczącą zmian oświetlenia Ziemi w ciągu roku; w trakcie pogadanki nauczyciel zadaje uczniom pytania sprawdzające ich wiedzę i rozumienie przekazywanych treści, odsyła do ilustracji i schematów z e‑materiału.

• Podział uczniów na 5 grup (liczebność zespołów określa nauczyciel); każda grupa analizuje jedną strefę oświetlenia Ziemi – międzyzwrotnikową, umiarkowaną północną, umiarkowaną południową, podbiegunową północną i podbiegunową południową,

• Praca w grupach (burza mózgów, dyskusja), w której wykorzystane zostaną informacje uzyskane podczas pogadanki, prezentacji grafiki interaktywnej, schematy, ilustracje, teksty zawarte w e‑materiale służące sporządzeniu mapy myśli przedstawiającej cechy oświetlenia poszczególnych stref Ziemi, ich uwarunkowania, zmiany sezonowe, wpływ na poszczególne komponenty środowiska, życie człowieka, osadnictwo, gospodarkę oraz możliwości dostosowania; uczniowie rysują mapy myśli na arkuszach papieru,

Proponowany schemat mapy myśli:

RzDgxISRS1KDW

Ilustracja

• Prezentacja i omówienie przy tablicy map myśli przygotowanych przez poszczególne grupy. Po przedstawieniu wszystkich prezentacji dyskusja reasumująca z udziałem uczniów. Nauczyciel moderuje dyskusję, wprowadza uzupełnienia itp.

• Podsumowanie prezentowanych treści mające na celu przedstawienie cech oświetlenia poszczególnych stref Ziemi, przyczyn ich zmienności oraz wpływu na poszczególne komponenty środowiska, życie człowieka i jego działalność gospodarczą.

• Sporządzenie w zeszycie notatki zawierającej syntetyczne podsumowanie informacji uzyskanych w czasie lekcji.

Faza podsumowująca

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

Praca pisemna na temat: „Porównaj przestrzenny rozkład stref oświetlenia Ziemi i stref klimatycznych – wskaż różnice i podobieństwa oraz określ najważniejsze związki przyczynowo‑skutkowe między oświetleniem Ziemi a cechami klimatu”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Zawarta w e‑materiale grafika interaktywna może być wykorzystana do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego skutków ruchów Ziemi (obiegowego i obrotowego). Będzie przydatna także podczas innych lekcji z bloków tematycznych dotyczących cech Ziemi jako planety oraz zróżnicowania stref klimatycznych na Ziemi.