Autor: Gabriela Iwińska

Temat: Kwasy karboksylowe - podsumowanie właściwości

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XVI. Kwasy karboksylowe. Uczeń:

4) opisuje właściwości chemiczne kwasów karboksylowych na podstawie reakcji tworzenia: soli, estrów; pisze odpowiednie równania reakcji; przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymywać sole kwasów karboksylowych (w reakcjach kwasów z: metalami, tlenkami metali, wodorotlenkami metali i solami kwasów o mniejszej mocy).

Zakres rozszerzony

XVI. Kwasy karboksylowe. Uczeń:

4) opisuje właściwości chemiczne kwasów karboksylowych na podstawie reakcji tworzenia: soli, estrów, amidów; pisze odpowiednie równania reakcji; projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymywać sole kwasów karboksylowych (w reakcjach kwasów z: metalami, tlenkami metali, wodorotlenkami metali i solami kwasów o mniejszej mocy).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne

Uczeń:

• powtarza budowę kwasów karboksylowych;

• uzgadnia równania reakcji z udziałem kwasów karboksylowych;

• zna właściwości kwasów karboksylowych;

• wyjaśnia, co wpływa na zmiany danej właściwości kwasów karboksylowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• metoda projektów;

• analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

**Faza wstępna:

1. Dyskusja wprowadzająca dotycząca pytania nauczyciela „Od czego zależą zmiany właściwości kwasów karboksylowych?”, która ma na celu zaciekawić uczniów poruszaną tematyką.

2. Nauczyciel przedstawia uczniom cel zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu do tematu: „Kwasy karboksylowe – podsumowanie właściwości”.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie samodzielnie analizują tekst źródłowy e‑materiału zawarty w sekcji „Przeczytaj”, po czym wymieniają się spostrzeżeniami. Jeśli jakieś kwestie są niejasne, prowadzący wyjaśnia je na forum klasy.

2. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Mapa pojęciowa”, zapisują problemy i pytania z nią związane. Następnie prowadzą dyskusję, która pozwala lepiej zrozumieć poruszaną tematykę. Nauczyciel proponuje uczniom samodzielną pracę z mapą pojęciową. Uczniowie zapoznają się z poleceniem, a następnie wykonują zawarte w medium ćwiczenia.

3. Nauczyciel prezentuje treść zadań nr 1 i 2, następnie uczniowe wykonują je indywidualnie. Omówienie zadań jest prowadzone przez nauczyciela na forum klasy i następuje bezpośrednio po wykonaniu przez uczniów polecenia.W kolejnym kroku uczniowie realizują w parach ćwiczenia 3‑6, po ich wykonaniu porównują otrzymane wyniki z inną parą.

4. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej uczniom zadanie załączone w materiałach pomocniczych zadanie. Uczniowie w parach rozwiązują je w zeszytach, a po wyznaczonym czasie chętna para prezentuje swoje rozwiązanie. Pozostali uczniowie i nauczyciel weryfikują poprawność merytoryczną proponowanego rozwiązania. Na koniec nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej poprawnie rozwiązane zadanie.

Faza podsumowująca:

1. Tarcza strzelnicza. Celem tej metody jest bardzo szybkie uzyskanie informacji zwrotnej. Uczniowie na tarczy strzelniczej zawieszonej w sali lekcyjnej, z użyciem cenek, zaznaczają w skali od 0 do 10 swoje „strzały”. Koło można podzielić na części, w których oceniać można różne aspekty pracy, np. przydatność, atrakcyjność, stopień trudności materiału, zaangażowanie uczniów, zainteresowanie tematem, stopień opanowania zagadnienia wynikający z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji, itp. Nauczyciel może odnieść się do tego ogólnie na podsumowanie.

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłem/łam...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

1. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale – zestaw ćwiczeń, które nie zostały rozwiązane podczas zajęć.

2. Uczniowie opracowują FAQ (minimum trzy pytania i odpowiedzi) do tematu lekcji („Kwasy karboksylowe - podsumowanie właściwości”).

Materiały pomocnicze:

Zadanie dotyczące kwasów karboksylowych:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Medium „Mapa pojęć” może być wykorzystane jako pomoc podczas przygotowywania się do lekcji o temacie: „Kwasy karboksylowe - podsumowanie właściwości” oraz do sprawdzianu.