Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Proces sowietyzacji Europy Środkowo‑Wschodniej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia przebieg sowietyzacji Europy Środkowo‑Wschodniej.

• charakteryzuje sposoby wprowadzania władz komunistycznych w Europie Środkowo‑Wschodniej.

• wymienia cechy wspólne łączące państwa komunistyczne znajdujące się pod kontrolą ZSRS.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Proces sowietyzacji Europy Środkowo‑Wschodniej”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji? Będą to obowiązujące ich kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi wybraną osobę, aby przypomniała, jak wyglądał podział Europy dokonany podczas konferencji w Teheranie i Jałcie. W razie konieczności uzupełnia informacje.

2. Praca z pierwszym multimedium („Audiobook”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie nr 2: „Wyjaśnij, dlaczego dla Związku Sowieckiego tak ważne było utrzymywanie dobrych relacji z czechosłowackim rządem emigracyjnym”. Poleca uczniom, aby w parach opracowali w nich odpowiedzi, a następnie odtwarza nagranie audiobooka. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) pary prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.

3. Nauczyciel czyta polecenie nr 3: „Wskaż różnice między sposobem osadzenia władz komunistycznych w Czechosłowacji i w Polsce” i poleca uczniom, aby wykonali je indywidualnie. Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej.

4. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z filmem. Klasa dzieli się na 4‑osobowe grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do polecenia nr 2, opisując sposoby wprowadzania władz komunistycznych w Europie Środkowo‑Wschodniej. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Co było dla nich trudne?

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć i pracę uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

J. Krasuski, Europa Zachodnia po II wojnie światowej – dzieje polityczne, Poznań 1990.

W. Laqueur, Historia Europy 1945–1992, Londyn 1993.

Najnowsza historia świata. 1945–1963, t. 1, pod red. A. Patka, J. Rydla, J.J. Węca, Kraków 2000.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z e‑materiałami z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.