Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Maciej Kałaska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Migracje z Afryki do Europy

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/rozszerzony, klasa II/IV/V

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

VII. Podział polityczny i zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno‑gospodarczego świata: mapa podziału politycznego, system kolonialny i jego rozpad, procesy integracyjne i dezintegracyjne na świecie, konflikty zbrojne i terroryzm, podstawowe wskaźniki rozwoju.

Uczeń:

3) dyskutuje na temat wpływu kolonializmu i jego rozpadu na współczesny podział polityczny świata, zróżnicowanie struktur ludnościowych, migracje ludności, występowanie konfliktów zbrojnych i dysproporcje w rozwoju państw.

VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich.

Uczeń:

6) charakteryzuje główne kierunki i przyczyny migracji ludności na świecie;

7) dyskutuje na temat skutków wielkich ruchów migracyjnych dla społeczeństw i gospodarki wybranych państw świata, ze szczególnym uwzględnieniem krajów Europy, w tym Polski;

8) odróżnia uchodźstwo od migracji ekonomicznej oraz opisuje problemy uchodźców, w tym dzieci, na wybranych przykładach z Europy i innych regionów świata.

Zakres rozszerzony

VII. Współpraca i konflikty: sieć powiązań postkolonialnych, organizacje współpracy politycznej, społecznej i gospodarczej, przyczyny i skutki konfliktów zbrojnych.

Uczeń:

3) wyjaśnia przyczyny współczesnych konfliktów zbrojnych w wybranych regionach świata oraz ich wpływ na zmiany granic państw, migracje ludności, struktury społeczne, gospodarkę i środowisko przyrodnicze.

XXI. Wybrane problemy społeczne współczesnego świata: problemy demograficzne, skutki migracji, problemy uchodźstwa, handel ludźmi na świecie, niewolnictwo, wykorzystywanie pracy dzieci i pracowników w krajach o niskich kosztach pracy, bezrobocie, prześladowania religijne i nietolerancja.

Uczeń:

1) charakteryzuje problemy demograficzne w skali globalnej i krajowej (starzenie demograficzne, eksplozja ludnościowa, migracje, uchodźstwo), podając ich przyczyny oraz skutki;

3) wyróżnia problemy związane z migracjami (dobrowolnymi i przymusowymi) i uchodźstwem ludności w skali globalnej i krajowej;

4) klasyfikuje migracje oraz charakteryzuje przebieg ważniejszych fal migracyjnych historycznych i współczesnych na świecie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wyjaśnia podstawowe pojęcia związane z tematem migracji z Afryki do Unii Europejskiej,

  • charakteryzuje przebieg współczesnych migracji z Afryki do Unii Europejskiej,

  • określa przyczyny migracji z Afryki do Unii Europejskiej oraz powody wyboru państwa goszczącego i legalizacji pobytu Afrykańczyków w Europie,

  • opracowuje prognozy migracyjne z Afryki do Unii Europejskiej.

Strategie nauczania: problemowa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Giménez‑Gómez J.-M., Walle Y.M., Zergawu Y.Z., Trends in African Migration to Europe: Drivers Beyond Economic Motivations, „Journal of Conflict Resolution” 2019, nr 63 (8), s. 1797–1831, [online], dostępny w internecie: https://www.researchgate.net/publication/330405317_Trends_in_African_Migration_to_Europe_Drivers_Beyond_Economic_Motivations

International Organization for Migration, African Migration to the EU: Irregular Migration in Context, GMDAC, 2015, [online], dostępny w internecie: https://gmdac.iom.int/sites/gmdac/files/03_‑_residence_permits‑bbb.pdf

Joint Research Center, Many More to Come? Migration from and within Africa, Publications Office of the European Union, Luxembourg 2018, [online], dostępny w internecie: https://ec.europa.eu/jrc/sites/default/files/africa_policy_report_2018_final.pdf

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

  • Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

  • Sprawdzenie ewentualnego zadania domowego.

  • Uczniowie robią zakłady. Wypisują na karteczkach, ilu afrykańskich imigrantów mieszka w UE (stan na 2017 rok). Odpowiedź wyrażają w milionach. Można pomylić się o 1 mln. Nauczyciel podkreśla, że chodzi o osoby, które urodziły się w Afryce, mieszkają w państwie członkowskim wspólnoty europejskiej, ale nie mają obywatelstwa tego kraju. Podpisane imieniem i nazwiskiem karteczki z odpowiedziami zbiera nauczyciel. Osoby, które odpowiedziały poprawnie (9,1 mln) mogą być na przykład zwolnione z pracy domowej.

  • Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

  • Przypomnienie – w formie pogadanki – najważniejszych pojęć związanych z migracjami i uchodźcami, w tym zwrócenie uwagi na różnice między migrantem i uchodźcą. Chętni uczniowie zabierają głos, formując własne definicje. Nauczyciel naprowadza i – w razie potrzeby – posiłkuje się słownikiem zawartym w części „Przeczytaj” e‑materiału.

  • Uczniowie zapoznają się z wprowadzeniem i częścią „Przeczytaj” e‑materiału. Następnie sprawdzają nabytą wiedzę o przebiegu współczesnych fal migracyjnych z Afryki do Unii Europejskiej. W tym celu rozwiązują indywidualnie 1., 2. i 4. ćwiczenie interaktywne.

  • Zaczyna się nowy wątek lekcji: przyczyny migracji z Afryki do Europy. Nauczyciel prosi o zapoznanie się z prezentacją multimedialną o czynnikach wpływających na wielkość emigracji afrykańskiej poza kontynent (głównie do Europy). Prosi o wykonanie w parach polecenia do tej prezentacji. Po jego wykonaniu chętna para uczniów odczytuje rezultaty swojej pracy. Odpowiedź jest komentowana przez pozostałych (w tym nauczyciela).

  • Każdy uczeń – przy nadzorze nauczyciela – tworzy w zeszycie przedmiotowym listę zawierającą przyczyny migracji z Afryki do Europy. Następnie cała klasa wykonuje ćwiczenie 5. z sekcji „Sprawdź się”, które dotyczy m.in. politycznych przyczyn migracji (konflikty i łamanie praw człowieka).

  • Na tym etapie lekcji uczniowie porządkują wiedzę odnoszącą się do powodów wyboru państwa goszczącego i legalizacji pobytu Afrykańczyków w Europie. Aby to osiągnąć, wykonują w parach 6. i 7. ćwiczenie interaktywne.

  • Nauczyciel wprowadza uczniów w nowy wątek lekcji: prognozy migracji z Afryki do Unii Europejskiej. Klasa zostaje podzielona na cztery grupy. Każda grupa otrzymuje do opracowania jeden typ czynników kształtujących migracje (demograficzne, społeczno‑ekonomiczne, środowiskowe albo polityczne dotyczące Afryki). Określa, na czym będą polegać zmiany w analizowanej grupie czynników i jak będą one wpływać na migracje z Afryki. Przyjmuje się perspektywę maksymalnie 30‑letnią. Aby zrealizować ćwiczenie, uczniowie samodzielnie szukają potrzebnych informacji w internecie. Przedyskutowane treści powinny zostać wpisane do zeszytu przedmiotowego.

  • Liderzy grup omawiają wyniki pracy na forum klasy. Uczniowie z innych grup dopisują do zeszytu informacje, które pojawiają się w wypowiedziach koleżanek i kolegów.

  • Uwzględniając wcześniejsze ćwiczenie, uczniowie przedstawiają dwie odmienne prognozy migracyjne. Ewentualnie – jeżeli czas pozwoli – może odbyć się głosowanie nad wyborem jednej propozycji.

Faza podsumowująca

  • Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy z całej lekcji poprzez zadawanie pytań kontrolnych i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.

  • Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.

  • Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

  • Wykonanie 3. i 8. ćwiczenia interaktywnego.

  • Dla chętnych: krótka wypowiedź pisemna na temat szans i zagrożeń związanych z migracjami z Afryki do Europy w przyszłości (punktem wyjścia są prognozy migracyjne określone pod koniec lekcji). Uczniowie przedstawiają szanse i zagrożenia dla kraju goszczącego albo kraju pochodzenia migrantów.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Prezentacja multimedialna może zostać wykorzystana podczas innych lekcji dotyczących migracji ludności. Może stanowić także materiał dodatkowy podczas lekcji o tematyce związanej z problemami społeczno‑gospodarczymi krajów afrykańskich, zwłaszcza w kontekście postkolonialnym (zakres rozszerzony: XXII. 8, XXIII. 1, XXIII. 2).

Sprawdź się