Autor: Gabriela Iwińska

Temat: Skąd w atmosferze bierze się tlen?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń:

1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno‑komunikacyjnych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne

Uczeń:

• analizuje historię pojawienia się tlenu w atmosferze ziemskiej;

• zastanawia się, jakie źródła były odpowiedzialne za wzrost zawartości tlenu w atmosferze;

• analizuje proces fotosyntezy;

• ocenia wpływ stężenia tlenku węgla(IV) na intensywność fotosyntezy.

Strategie nauczania:

• strategia asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczenia przedmiotowe;

• z użyciem komputera;

• analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

• technika zdań podsumowujących;

• burza mózgów;

• prezentacje.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel zadaje pytanie: „Jak to możliwe, że w erze prekambryjskiej, kiedy cała ziemia była skuta lodem, przetrwało jakiekolwiek istnienie”? Burza mózgów – każdy uczeń stawia jakąś hipotezę, którą zapisuje na kartce, a potem odczytuje na forum klasy. Podsumowaniem tej pracy jest znalezienie odpowiednich informacji na ten temat w sekcji „Przeczytaj” e‑materiału, a także innych materiałach źródłowych.

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

3. Nauczyciel prosi, by uczniowie pracowali w parach i opracowali swoje mapy myśli związane z przedstawionym tematem. Wybrana osoba z danej pary omawia swoje propozycje, ochotnik zapisuje propozycje na tablicy. Pozostali uczniowie odnoszą się do tych sugestii, uzupełniając je o swoje pomysły.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Zadaniem każdej będzie stworzenie prezentacji na temat:

• grupa I: „Obecność tlenu w atmosferze”;

• grupa II: „Pierwsi producenci tlenu”;

• grupa III: „Najstarsze ślady fotosyntezy u roślin”;

• grupa IV: „Jak przebiega proces fotosyntezy?”. Grupa używa do tego arkuszy papieru, flamastrów i mazaków, wypisując najważniejsze hasła, pojęcia i zagadnienia. Każda grupa po kolei przedstawia swoje referaty. Po wygłoszeniu pozostałe grupy mogą komentować zaprezentowane efekty pracy, ale także zadawać dodatkowe pytania. Pytania może zadawać również nauczyciel. Każda grupa, która precyzyjnie przedstawi swój temat oraz dobrze odpowie na zadane pytania, dostaje ocenę bardzo dobrą za pracę na lekcji.

2. Uczniowie, pracując w parach, zastanawiają się jaki jest wpływ stężenia tlenku węgla(IV) na proces fotosyntezy. Po krótkiej dyskusji weryfikują swoje odpowiedzi pracując w wirtualnym laboratorium zamieszczonym w e‑materiale. W czasie pracy uczniowie uzupełniają dziennik laboratoryjny. Po zakończeniu pracy, uczeń wskazany przez nauczyciela, przedstawia obserwacje i wnioski dotyczące doświadczenia przeprowadzonego w wirtualnym laboratorium. Pozostali uczniowie sprawdzają swoje odpowiedzi, uzupełniają ewentualne braki w wypowiedzi koleżanki/kolegi. Nauczyciel weryfikuje poprawność informacji podawanych przez uczniów.

3. Nauczyciel znów pyta: „Czy tlen w atmosferze był od zawsze? Co to jest Wielkie Wydarzenie Oksydacyjne?”, odsyłając tym samym uczniów do zanalizowania grafiki interaktywnej pt. „Stromatolity a obecność tlenu”.

4. W ramach podsumowania pracy z grafiką, uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia załączone do medium, a następnie, wspólnie z nauczycielem, sprawdzane są ich rozwiązania.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie określają, jakie nowe pojęcia wystąpiły na lekcji.

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

   • Przypomniałem/łam sobie, że...

   • Co było dla mnie łatwe...

   • Czego się nauczyłem/łam...

   • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują pozostałe zadania z e‑materiału – zestaw ćwiczeń.

Materiały pomocnicze:

• arkusze papieru A3/A4;

• flamastry i mazaki;

• podręczniki tradycyjne.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Medium uczniowie mogą wykorzystać, przygotowując się do zajęć lub podczas lekcji powtórzeniowej. Medium może również wykorzystać nauczyciel na lekcji biologii.