Dla nauczyciela

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Jak czytać dramaty? Teatr absurdu: Samuel Beckett, Czekając na Godota. Część 1

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Kształtowanie dojrzałości intelektualnej, emocjonalnej i moralnej uczniów.
7. Kształcenie umiejętności czytania, analizowania i interpretowania literatury oraz innych tekstów kultury, a także ich wzajemnej korespondencji.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
7) rozumie pojęcie groteski, rozpoznaje ją w tekstach oraz określa jej artystyczny i wartościujący charakter;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
Lektura uzupełniająca
34) Samuel Beckett, Czekając na Godota;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
3) rozpoznaje w utworach cechy prądów literackich i artystycznych oraz odczytuje ich funkcje;

Cele lekcji. Uczeń:

  • charakteryzuje cechy teatru absurdu,

  • analizuje budowę dramatu Samuela Becketta Czekając na Godota,

  • interpretuje wybrane fragmenty dramatu Becketta,

  • odczytuje symboliczne sensy wydarzeń i postaci.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • sztuka teatralna;

  • drama;

  • z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • komputery z dostępem do internetu dla uczniów.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z dramatem Czekając na Godota oraz informacjami o konstrukcji fabuły zamieszczonymi w sekcji „Audiobook”. Uczniowie powinni także zapoznać się z informacjami dotyczącymi teatru absurdu i jego twórców, zamieszczonymi w tej samej sekcji.

Faza wprowadzająca:

  1. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczycie poleca, by uczniowie przedstawili informacje dotyczące teatru absurdu, które zapamiętali z lektury e‑materiału. Jedna osoba notuje informacje na tablicy, hasłowo, w formie mapy myśli. Następnie nauczyciel zadaje pytanie: jakiej sztuki spodziewacie się, znając już Czekając na Godota i mając już pewną wiedzę na temat teatru absurdu? Uczniowie odpowiadają swobodnie.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel wyświetla schemat z aktem I dramatu Czekając na Godota. Uczniowie zapoznają się z jego konstrukcją. Nauczyciel zapowiada, że za chwilę obejrzą fragmenty spektaklu Becketta; odtwarza wybrane sceny z aktu I, np. scenę otwierającą akt, przybycie Pozzo i Lucky'ego (patrz: materiały dodatkowe).

  2. Nauczyciel pyta uczniów o ich wrażenia po obejrzeniu fragmentów spektaklu. Co zwróciło ich uwagę? W jakim otoczeniu rozgrywa się I akt? Jak rozwiązano kwestię kostiumów, rekwizytów, scenografii?

  3. Następnie uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenia 1 i 2 oraz ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Schemat”. Po upływie wyznaczonego czasu wskazane osoby przedstawiają propozycje odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, co uważają za zbędne. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.

Praca domowa:

  1. Zapoznaj się z podsumowaniem analizy aktu I Czekając na Godota zamieszczonym w sekcji „Przeczytaj”.

Materiały pomocnicze:

  • Spektakl Czekając na Godota, dostępny w internecie, na kanale Samuel Beckett PL.

  • Antoni Libera, Błogosławieństwo Becketta i inne wyznania literackie, Warszawa 2004.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Schemat” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Przeczytaj