Podsumowanie analizy fragmentów z aktu I dramatu

Postacie

Główni bohaterowie posiadają imiona znaczące: Vladimir (zdrobniale Didi) i Estragon (Gogo) pochodzą od słów oznaczających odpowiednio „mów” (franc*. dis*)  oraz „idź” (ang. go). Wybór ten wynika z przypisania im podstawowych czynności – mowy i ruchu.

Podobną prawidłowość możemy zauważyć w przypadku kolejnych bohaterów: Pozzo (wł. „szambo”) i Lucky’ego (ang. „szczęśliwy”). Co więcej, imiona obydwu par bohaterów są symetryczne: Vladimir i Estragon mają po osiem liter i trzy sylaby, a Pozzo i Lucky – po pięć liter i po dwie sylaby.

Vladimir i Estragon

• Vladimir jest ruchliwy, nerwowy, stara się dbać o siebie i wyglądać na tyle schludnie, na ile pozwala mu jego sytuacja. Lubi się wymądrzać i filozofować; jego erudycja często jest jednak dość wątpliwa. Bohater nierzadko popełnia gafy, przeczy własnym słowom lub wyznaje poglądy sprzeczne z tymi, które głosił wcześniej.

• Estragon jest niechlujny, leniwy, niezbyt inteligentny, naiwny, prosty, myśli głównie o spaniu i jedzeniu. Robi wrażenie człowieka bardziej prymitywnego niż jego towarzysz, nie jest jednak pozbawiony sprytu i zdrowego rozsądku.

R1BmK1iM0U3Qf

Ilustracja przedstawia dwóch mężczyzn ubranych w czarne marynarki, białe koszule, czarne krawaty oraz spodnie i kapelusze na głowie z wąskim rondem. za mężczyznami widać pień drzewa. Mężczyzna po lewej stronie przykłada prawą dłoń od prawego ucha, mężczyzna po prawej stronie przykłada lewą dłoń do lewego ucha, tak jakby nasłuchiwali.

Pozzo i Lucky

• Pozzo – człowiek grubiański, prymitywny, okrutny, chce wszystkim rozkazywać, lubi, by mu schlebiano, szuka poklasku. Nie wie, po co podróżuje – wędrówka tam i z powrotem ma w jego przypadku równie przymusowy, obsesyjny charakter jak czekanie na Godota w przypadku Estragona i Vladimira.

• Lucky – stanowi przeciwieństwo swego pana: jest cichy, zamknięty w sobie, unika kontaktu, jest niemal zupełnie bierny i niczym automat posłusznie, choć nieco opieszale, wykonuje rozkazy Pozza. Być może jest upadłym intelektualistą lub artystą, ma swoją godność, gardzi litością.

RUtOApGKagE2k

Ilustracja przedstawia dwóch mężczyzn. Jeden z nich pochylony, z siwymi, długimi włosami i torbami w rękach ubrany jest w podarte ubranie. Ciemna marynarka z dziurami na rękawach, spodnie i czarny kapelusz typu melonik. Mężczyzna jest pochylony, a na jego szyi zawiązana jest pętla z grubego sznura, którego drugi koniec trzyma w ręku mężczyzna po lewej stronie. Drugi z panów, ma spodnie typu bryczesy, których wąskie nogawki włożone ma w buty z długimi cholewami. Ubrany jest w koszulę niedbale włożoną w spodnie i rozpiętą kamizelkę oraz kapelusz z wąskim rondem na głowie. Lewą ręką trzyma sznur, a w prawym ręku trzyma pejcz.

Godot – postać kluczowa dla całej sztuki

Godot – jego imię nasuwa skojarzenia z angielskim God, czyli Bogiem, sam autor sprzeciwiał się jednak takiej interpretacji. Godot jest kimś, na kogo bohaterowie czekają jak na zbawienie, choć jego przybycie, a nawet samo istnienie, nie jest zupełnie pewne. To postać kluczowa dla całej sztuki, ale w dramacie nie pojawia się ani razu – jedynie przywołuje się go w rozmowach bohaterów. Nie stanowi jednak wymysłu Estragona i Vladimira – mówi o nim bowiem jeszcze jeden z bohaterów: nieznany z imienia Chłopiec, który twierdzi, że przynosi wiadomość od Godota; w jego imieniu zapowiada, że pojawi się on kolejnego dnia.

Bohaterowie zostali obdarzeni określonymi cechami psychologicznymi, jednak nie stanowią osobowości naśladujących rzeczywiście istniejących ludzi. Są konstrukcjami o charakterze symbolicznymsymbolsymbolicznym. Te właśnie aspekty postaci są ważniejsze niż ich charakterystyka psychologiczna. Obie pary bohaterów cechuje określone działanie lub stan. W przypadku Vladimira i Estragona jest to oczekiwanie, a w przypadku Pozza i Lucky’ego – wędrówka. Każda z postaci w obydwu parach posiada znaczenie symbolicznesymbolsymboliczne. Estragon uosabia biologiczną naturę człowieka, jego przynależność do przyrody, natomiast Vladimir uosabia to, co ponadbiologiczne: metafizykęmetafizykametafizykę, dążenie do wyrwania się z więzów natury. W drugiej parze Pozzo symbolizuje cielesność człowieka, byt materialny, a Lucky – duchowość, wszystko to, co pozamaterialne. Relacje między bohaterami symbolizują więc sposób, w jaki oddziałują na siebie dwa pierwiastki, z których składa się istota ludzka: cielesny i duchowy.

Warstwa językowa

Na początku dialogi mają jeszcze związek z sytuacją, słowa wiążą się z działaniami, później zaczyna dominować dialog pozorny. Kolejne wypowiedzi nie są ze sobą powiązane, ich treść jest obojętna. Dialogi służą tylko samej czynności mówienia, są działaniem zastępczym. Wypowiedzi bohaterów są pozbawione funkcji informatywnej, ekspresywnej i dramatycznej – nie posuwają akcji do przodu, nie służą wyrażeniu ich uczuć. Dialogi są pozbawione psychologicznej motywacji i odbywają się w abstrakcyjnej przestrzeni, są więc pozbawione kontekstu, który byłby dla nich przedmiotem odniesienia i nadawałby im znaczenie. Dialog pozorny nie jest jednak zupełnie pozbawiony sensu – jest nośnikiem filozoficznej koncepcji świata i człowieka. Pozornie niezwiązane z kontekstem wypowiedzi zawierają liczne aluzje biblijne i bogatą symbolikę, mają też walor poetycki. Podobny charakter ma monolog Lucky’ego, w warstwie stylistycznej będący parodystycznymparodiaparodystycznym kolażem elementów charakterystycznych dla języka naukowego. Zawiera on jednak, w postaci trzech przesłanek, określoną wizję Boga, człowieka i natury. Znaczący jest również fakt, że monologujący bohater nie jest jednak w stanie wyprowadzić ze swych założeń żadnego wniosku.

Przestrzeń

Na scenie dominuje pusta przestrzeń, w której pojawia się zaledwie kilka obiektów. Uboga, ale dokładnie określona scenografia ma charakter alegorycznyalegoriaalegoryczny i symbolicznysymbolsymboliczny. Kamień oznacza przyrodę nieożywioną, drzewo – przyrodę ożywioną. Obaj bohaterowie, którzy są niemal na stałe wpisani w tę przestrzeń, symbolizują ludzi jako trzecią formę przyrody, obdarzoną świadomością. Droga jest znakiem obecności człowieka, symbolizuje kulturę, naturę podporządkowaną ludzkiej władzy.

RhVs76GX6zHw7

Ilustracja przedstawia scenę teatralną i dwóch mężczyzn ubranych w czarne marynarki, białe koszule, czarne krawaty oraz spodnie i kapelusze na głowie z wąskim rondem, siedzących na kamieniu. Za mężczyznami widać drzewo, na tle którego na niebie widnieje księżyc w pełni. Mężczyźni siedzą obok siebie i mają głowy zwrócone w swoją stronę, patrzą sobie w oczy.

REQrvsKzdyggK

Ilustracja przedstawia scenę teatralną i dwóch mężczyzn, którzy odwróceni są do siebie tyłem i patrzą w przeciwległych kierunkach. Jeden w prawo, drugi w lewo. Obaj są pochyleni, wytężają wzrok, przysłaniają oczy dłonią, w taki sposób, żeby jak najlepiej wypatrzeć kogoś lub coś z daleka. Mężczyzna po lewej stronie stoi na drewnianej palecie, mężczyzna po prawej stoi na drewnianej desce. Za nimi widać konar drzewa bez liści, pod drzewem krzesło, deski.

Czas akcji

Bohaterowie spotykają się wieczorem, nie wiedzą jednak dokładnie, jaki jest dzień tygodnia i czy to właśnie wtedy umówili się z Godotem. Dzięki takiej konstrukcji czas nabiera charakteru uniwersalnego, stając się symbolem ludzkiej egzystencji, której istotą jest nastawienie na przyszłość, wyczekiwanie z nadzieją na odmianę losu lub zbawienie.

Cechy gatunku

Już w akcie I można dostrzec cały szereg elementów typowych dla poetyki teatru absurdu. Brak tutaj akcji rozwijającej się w ciągu przyczynowo‑skutkowym, a nawet wydarzeń, które zostały zastąpione statyczną sytuacją czekania, mającą charakter metafory. Epizody z Luckym i Pozzem nie wpływają na zmianę sytuacji bohaterów. Nie można więc mówić również o napięciu dramatycznym czy konflikcie, który w tradycyjnym dramacie stanowi oś wydarzeń. Konstrukcja bohaterów i dialogi pozbawione są typowych dla dramatu funkcji i znaczeń.

Słownik