Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Agata Jarszak‑Tyl, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Czy sole i ich roztwory soli przewodzą prąd elektryczny?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

IX. Elektrochemia. Ogniwa i elektroliza. Uczeń:

7) przewiduje produkty elektrolizy stopionych tlenków, soli, wodorotlenków, wodnych roztworów kwasów i soli oraz zasad.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wyjaśnia, dlaczego sole przewodzą prąd elektryczny;

  • zapisuje równania procesów utleniania i redukcji zachodzących podczas elektrolizy stopionych soli;

  • przy pomocy symulacji interaktywnej bada zjawisko przewodzenia prądu elektrycznego przez sole.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna;

  • problemowa.

Metody i techniki nauczania:

  • dyskusja dydaktyczna;

  • analiza materiału źródłowego;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • symulacja interaktywna;

  • sketchnotka;

  • tarcza strzelnicza.

Formy pracy:

  • praca zbiorowa;

  • praca w parach;

  • praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • rzutnik multimedialny;

  • tablica interaktywna/tablica i kreda/pisak;

  • podręcznik.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wyświetla okładkę e‑materiału, na której widoczna jest żarówka, po czym zadaje pytania ze wstępu do lekcji: Według Arrheniusa zdolność przewodzenia prądu elektrycznego przez wodne roztwory elektrolitów wynika z obecności cząstek obdarzonych ładunkiem. Czy sole również mogą być nośnikiem ładunku elektrycznego? Czy Waszym zdaniem wszystkie sole przewodzą prąd elektryczny? W jaki sposób to sprawdzicie?

  2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na postawione pytania:

  • Jak zbudowane są sole?

  • W jaki sposób przebiega dysocjacja elektrolityczna soli?

  1. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują na kartkach i gromadzą w portfolio.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel prosi uczniów, by wyjaśnili, kiedy sól kuchenna przewodzi prąd elektryczny. W tym celu mają przeanalizować samodzielnie tekst zamieszczony w e‑materiale w sekcji „Przeczytaj”. Informuje uczniów, że w trakcie analizy mają zwrócić uwagę też na schematy. Uczniowie wykonują samodzielnie polecenie 1. w sekcji „Przeczytaj” e‑materiału, które jest podsumowaniem analizowanego tekstu. Po wyznaczonym czasie chętny uczeń podaje wnioski z doświadczenia.

  2. Nauczyciel poleca uczniom pracę w parach z symulacją interaktywną, w której mają sprawdzić zdolność do przewodzenia prądu elektrycznego przez sole oraz wykonać ćwiczenia załączone do medium. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie na forum klasy podają odpowiedzi.

  3. Uczniowie wykonują w zeszytach samodzielnie sketchnotki. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie prezentują efekty swojej pracy na forum klasy.

  4. Na zakończenie lekcji uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania w parach w kolejności od najtrudniejszych. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie chętny uczeń z danej pary udziela odpowiedzi. Reszta uczniów ustosunkowuje się do niej, proponując swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

  1. Tarcza strzelnicza. Celem tej metody jest bardzo szybkie uzyskanie informacji zwrotnej. Uczniowie na tarczy strzelniczej zawieszonej w sali lekcyjnej, z użyciem cenek, zaznaczają w skali od 0 do 10 swoje „strzały”. Koło można podzielić na części, w których oceniać można różne aspekty pracy, np. przydatność, atrakcyjność, stopień trudności materiału, zaangażowanie uczniów, zainteresowanie tematem, stopień opanowania zagadnienia wynikający z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji, itp. Nauczyciel może odnieść się do tego ogólnie na podsumowanie.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Symulacja interaktywna” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania w temacie. Uczniowie nieobecni na lekcji medium mogą wykorzystać do samokształceniu w celu uzupełnienia luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

  1. Nauczyciel przygotowuje planszę z tarczą strzelniczą oraz cenki dla uczniów.

  2. Podręczniki do dyspozycji na lekcji:

  • P. A. Cox, Chemia nieorganiczna. Krótkie wykłady, Warszawa 2012.

  • A. Bielański, Podstawy Chemii Nieorganicznej, t. 2, Warszawa 2010.

Sprawdź się