Autor: Krzysztof Kowaluk

Temat: System polityczny – różne ujęcia

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

1) charakteryzuje władzę jako zjawisko społeczne i rozróżnia rodzaje władzy; wykazuje specyficzne cechy władzy politycznej; charakteryzuje zjawisko legitymizacji władzy państwowej, odnosząc teorię Maxa Webera do współczesnych przykładów;

2) charakteryzuje atrybuty państwa jako organizacji politycznej (terytorialność, przymusowość, suwerenność zewnętrzna i wewnętrzna); przedstawia cechy władzy państwowej;

5) przedstawia różne rozumienia pojęcia polityki; analizuje, na wybranych przykładach, zjawiska konfliktu i kompromisu politycznego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• charakteryzuje różne ujęcia systemu politycznego;

• analizuje warunki efektywnego działania systemu politycznego;

• wyjaśnia, na czym polega interakcja systemu politycznego z otoczeniem.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• gra dydaktyczna;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

Troje uczniów przygotowuje w domu prezentację dot. systemowego ujęcia systemu politycznego Davida Eastona. Podstawą prezentacji może być tekst Davida Eastona Analiza systemów politycznych (w zbiorze Socjologia polityki. Wybór tekstów pomocniczych do konwersatorium, pod red. B. Gołębiowskiego i J. Szczupaczyńskiego).

Faza wstępna

1. Nauczyciel charakteryzuje krótko najważniejsze ujęcia systemu politycznego: instytucjonalne, normatywne, komunikacyjne oraz strukturalno‑funkcjonalne.

2. Zostają przedstawione cele zajęć oraz ich temat.

Faza realizacyjna

1. Troje uczniów wygłasza przygotowaną w domu prezentację dotyczącą systemowego ujęcia systemu politycznego według Davida Eastona.

2. Uczniowie zadają pytania autorom prezentacji, zaś nauczyciel (jeśli jest taka konieczność) uzupełnia ich wypowiedzi. Wyjaśnia pojęcie cybernetyki i odnosi je do systemu politycznego.

3. Nauczyciel prosi uczniów, by postarali się opisać system polityczny Polski – w kategoriach schematu Davida Eastona. Charakteryzowane jest środowisko polskiego systemu politycznego, żądania, poparcie (wejścia) oraz decyzje i posunięcia władz (wyjścia). Uczniowie poszukują sprzężeń zwrotnych na linii wyjścia‑wejścia. Propozycje uczniów zapisywane są na tablicy.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel podsumowuje wystąpienia uczniów oraz ocenia ich aktywność podczas zajęć.

2. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia 5–8 z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Uczniowie rozwiązują grę interaktywną.

Materiały pomocnicze:

• Słownik myśli społeczno‑politycznej, praca zbiorowa, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2007.

• J. Bryła, Z. Czachór, W. Malendowski, Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Wrocław 2016.

• A. Antoszewski, R. Herbut, Leksykon politologii, Wrocław 2002.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Gra interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.