Scenariusz lekcji

Autor: Zyta Sendecka

Przedmiot: biologia

Temat: Klasyfikacja tkanek roślinnych

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje, czym jest tkanka;

• klasyfikuje tkanki według danego kryterium;

• wykorzystuje poznane klasyfikacje tkanek do ich identyfikacji;

• porównuje tkanki sklasyfikowane według wskazanego kryterium;

• uzasadnia wybraną klasyfikację tkanek;

• opracowuje klasyfikację tkanek według innego, wybranego kryterium.

Strategie nauczania:

• strategia kształcenia wyprzedzającego;

• IBSE;

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• wykład interaktywny;

• ćwiczenia laboratoryjne;

• burza mózgów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• preparaty trwałe tkanek roślinnych, opisane jedynie cyframi;

• mikroskopy świetlne.

Przed lekcją

Uczniowie samodzielnie zbierają i porządkują informacje związane z tematem lekcji. Poszukują odniesień do własnej wiedzy.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji, mówiąc: „Tkanki roślinne składają się z wyspecjalizowanych komórek pełniących określoną funkcję. Komórki te powstają w wyniku przekształcenia pierwotnie jednakowych komórek merystematycznych”, a następnie zapisuje na tablicy hasło „TKANKA”. Uczniowie podają skojarzenia związane z tym słowem, ze szczególnym uwzględnieniem różnego rodzaju tkanek roślinnych oraz pełnionych przez nie funkcji, i zapisują je na tablicy. Następnie uczniowie pracują w parach i wspólnie redagują definicję tkanki. Wybrany uczeń przedstawia definicję, a pozostali uczniowie wskazują ewentualne uzupełnienia lub poprawki.

2. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi i w razie konieczności dopowiada, że w wyniku zaistnienia odpowiednich warunków środowiskowych (np. związanych ze składem podłoża, zranieniem) wyspecjalizowane komórki ulegają różnicowaniu i mogą odtworzyć całą roślinę. Zjawisko to jest często obserwowane przez akwarystów.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prezentuje uczniom grafiki zawarte w części „Przeczytaj”. Wybrani uczniowie wyjaśniają zasady klasyfikacji tkanek roślinnych według kryteriów podanych w e‑materiale.

2. Nauczyciel rozdaje uczniom preparaty trwałe tkanek roślinnych. Preparaty mikroskopowe opisane są cyframi. Uczniowie, pracując w parach, dokonują obserwacji mikroskopowej i klasyfikacji tkanki według zaobserwowanego kryterium.

3. Nauczyciel wypisuje na tablicy cyfry przypisane preparatom mikroskopowym. Uczniowie na podstawie własnych obserwacji wskazują klasyfikację tkanki roślinnej. Decyzję uzasadniają jednym argumentem.

4. Nauczyciel prosi uczniów o przedstawienie spostrzeżeń dotyczących umiejętności zaklasyfikowania tkanek.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel pyta uczniów, czy są w stanie wspólnie dokonać klasyfikacji tkanek obserwowanych podczas lekcji według innego, nowego kryterium. Jaka wiedza jest im niezbędna, aby dokonać takiej nowej klasyfikacji? Czego chcieliby się dowiedzieć na kolejnych lekcjach dotyczących tkanek roślinnych i jak powinny zostać one przeprowadzone?

Praca domowa:

Uczniowie zapoznają się z grafiką interaktywną zawartą w e‑materiale i wykonują do niej polecenia.

Materiały pomocnicze:

Zygmunt Hejnowicz, Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Organy wegetatywne, Warszawa 2002.

Botanika, red. Janina Jasnowska, Wydawnictwo BRASIKA, Szczecin 2008.

Edmund Malinowski, Anatomia roślin, PWN, Warszawa 1980.

Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski, Botanika. Morfologia, PWN, Warszawa 1999.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

Grafika interaktywna powinna zostać wykorzystana przez uczniów przed lekcją, jak również w fazie realizacyjnej zajęć.