Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: Biologia

Temat: Główne etapy rozwoju organizmów na Ziemi

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Cele kształcenia - wymagania ogólne
V. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów biologicznych. Uczeń:
4) wykazuje, że różnorodność organizmów jest wynikiem procesów ewolucyjnych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
IX. Ewolucja. Uczeń:
14) porządkuje chronologicznie wydarzenia z historii życia na Ziemi; wykazuje, że zmiany warunków środowiskowych miały wpływ na przebieg ewolucji;
Zakres rozszerzony
Cele kształcenia - wymagania ogólne
I. Pogłębianie wiedzy z zakresu różnorodności biologicznej oraz zjawisk i procesów biologicznych zachodzących na różnych poziomach organizacji życia. Uczeń:
6) wykazuje, że różnorodność organizmów jest wynikiem procesów ewolucyjnych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XVI. Ewolucja. Uczeń:
16) przedstawia hipotezy wyjaśniające najważniejsze etapy biogenezy;
17) porządkuje chronologicznie wydarzenia z historii życia na Ziemi; wykazuje, że zmiany warunków środowiskowych miały wpływ na przebieg ewolucji;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Wyjaśnisz hipotezę powstania życia na Ziemi.

  • Przeanalizujesz rozwój organizmów jednokomórkowych i wielokomórkowych.

  • Scharakteryzujesz etapy rozwoju organizmów na Ziemi.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana;

  • linia czasu;

  • analiza grafiki interaktywnej;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • gra dydaktyczna.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału w ten sposób, żeby w czasie zajęć móc aktywnie uczestniczyć w dyskusji i rozwiązywać zadania.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Linia czasu. Nauczyciel dzieli uczniów na 4‑osobowe grupy. Każda z grup ma za zadanie opisać za pomocą linii czasu ewolucję świata roślin i zwierząt. Następnie grupy prezentują swoje linie czasu.

  2. Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Uczniowie w zespołach dwuosobowych zapoznają się z treścią materiału oraz poleceniem nr 1 („Wymień po kolei grupy organizmów, które pojawiały się na Ziemi. Wyjaśnij, dlaczego działo się to akurat w takiej kolejności”) i wspólnie rozwiązują zadanie.

  3. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenie nr 2 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, czym jest radiacja adaptacyjna i jaką rolę odgrywa w procesie ewolucji). Nauczyciel w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowe rozwiązanie.

  4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie formułują pięć pytań dotyczących tematu lekcji – każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania osobie z pary i odpowiadają na pytania kolegi lub koleżanki.

  2. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia nr 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

  • Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Grafika interaktywna” w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się