Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Kazimierz Przerwa‑Tetmajer – znawca i miłośnik sztuki

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
4) porównuje teksty kultury, uwzględniając różnorodne konteksty;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • omówi powiązanie Kazimierza Przerwy‑Tetmajera ze sztuką;

  • wymieni dzieła sztuki, które podziwiał Kazimierz Przerwa‑Tetmajer i wyjaśni, jak to wpłynęło na jego twórczość;

  • wymieni nazwiska poetów młodopolskich, w których twórczości odnajdujemy przykłady ekfraz;

  • pozna jeden z wierszy o sztuce Kazimierza Przerwy‑Tetmajera, który powstał z inspiracji artysty dziełem malarskim.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • quiz.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • e‑podręcznik;

  • tablica interaktywna lub rzutnik;

  • komputery z dostępem do internetu dla uczniów;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

  1. Prowadzący wyświetla na tablicy temat zajęć. Następnie prosi uczniów, aby zgłosili swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią pomysły, a pozostały jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel je dopowiada. Wyświetlanie na tablicy tematu lekcji zawartego w sekcji „Wprowadzenie”. Ustalenie celów lekcji i kryteriów sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel zapisuje na tablicy pytanie: Jakie dzieła sztuki podziwiał Kazimierz Przerwa‑Tetmajer i jak to wpłynęło na jego twórczość? Odpowiedzi uczniowie szukają w e‑materiale, mogą również posiłkować się telefonami z dostępem do internetu. Uczniowie będą pracować w parach. Po upływie określonego przez nauczyciela czasu chętne osoby przedstawiają swoje odpowiedzi.

  2. Uczniowie zapoznają się z filmami zamieszczonymi w e‑materiale. Indywidualnie wykonują polecenie 2. z pierwszej sekcji „Film”, a następnie, w parach, wykonują polecenia i ćwiczenia z drugiej sekcji „Film”. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie dzielą się na 4‑osobowe grupy i na podstawie treści dostępnych w e‑materiale układają pytania do quizu dla innych grup. Następnie nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami za aktywność.

Praca domowa:

  1. Na podstawie wykładu określ upodobania artystyczne i estetyczne preferencje Kazimierza Przerwy‑Tetmajera.

Materiały pomocnicze:

  • https://sbc.org.pl/Content/61355/kazimierz_przerwa-tetmajer.pdf

  • Justyna Bajda, Poezja a sztuki piękne. O świadomości estetycznej i wyobraźni plastycznej Kazimierza Przerwa‑Tetmajera, Warszawa 2003.

Wskazówki metodyczne

  • Filmy uczeń może obejrzeć w domu, aby przygotować się do omawiania tematu lekcji.

Film