Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Wpływ etylenu na dojrzewanie owoców
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Określisz, które fitohormony przyspieszają, a które spowalniają proces dojrzewania owoców.
Opiszesz zmiany zachodzące w owocu w wyniku działania etylenu.
Wskażesz sposoby zapobiegania przedwczesnemu opadaniu owoców.
Zaplanujesz i przeprowadzisz doświadczenie wykazujące wpływ etylenu na proces dojrzewania owoców.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
doświadczenie;
gra dydaktyczna;
mapa pojęć;
odwrócona klasa.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Wpływ etylenu na dojrzewanie owoców”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, a także z multimedium w sekcji „Wirtualne laboratorium (WL‑S)” i wykonanie przedstawionego doświadczenia w domu (nauczyciel poleca użycie zakręcanego słoika zamiast torebki foliowej).
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.
Raport z przygotowań. Zalogowany na platformie nauczyciel, przy użyciu raportu, kontroluje przygotowanie uczniów do lekcji: weryfikuje, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Nauczyciel prowadzi rozmowę kierowaną dotyczącą zagadnień poruszanych w e‑materiale. Uczniowie odpowiadają na zadane przez niego pytania:
– Czym jest klimakterium u roślin?
– Jaki ma związek klimakterium z etylenem?
– Jakie jeszcze fitohormony przyspieszają proces dojrzewania owoców?
– Jakie zmiany zachodzą w owocu w wyniku działania etylenu?
– Jak można zapobiec przedwczesnemu opadaniu owoców?
Jeśli jest to konieczne, nauczyciel naprowadza uczniów na właściwe odpowiedzi.Mapa pojęć. Uczniowie, pracując w parach, tworzą mapę pojęć z hasłem centralnym: „Dojrzewanie owoców pod wpływem etylenu”, na podstawie treści z sekcji „Przeczytaj”.
Praca z multimedium („Wirtualne laboratorium (WL‑S)”). Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium, z którym uczniowie mieli się zapoznać w ramach przygotowania do zajęć. Prosi o sformułowanie hipotezy do wykonanego doświadczenia, zaplanowanie próby kontrolnej i badawczej, przeprowadzenie obserwacji, zanotowanie wyników oraz wyciągnięcie wniosków (zob. sekcja „Wirtualne laboratorium (WL‑S)”). Po wykonanej pracy uczniowie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.
Uczniowie, pracując w parach, na podstawie e‑materiału układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską parę, np. ocenami z aktywności.
Uczniowie wykonują w grupach ćwiczenia nr 7 (w którym mają za zadanie – na podstawie tekstu źródłowego oraz własnej wiedzy – zaproponować dwa rozwiązania, które mogłyby podnieść skuteczność metody przechowywania owoców w chłodni) i nr 8 (w którym mają za zadanie – na podstawie tekstu źródłowego oraz własnej wiedzy – ocenić prawdziwość sformułowania: „U roślin takich jak jabłka i banany zastosowanie 1‑MCP wpływa korzystnie na jakość produktu dopiero po dojrzeniu owocu”), następnie wylosowany zespół prezentuje swoje rozwiązania na forum. Pozostałe grupy komentują i uzupełniają informacje.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Multimedium zamieszczone w sekcji „Wirtualne laboratorium (WL‑S)” można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.