Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Polska racja stanu

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

XV. Polska polityka zagraniczna.

Uczeń:

1) wyjaśnia, jakie znaczenie w polityce zagranicznej państwa odgrywa racja stanu; wykazuje transformację celów, instrumentów i treści polskiej polityki zagranicznej od lat 90. XX w.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, czym jest racja stanu;

• analizuje znaczenie racji stanu dla polityki zagranicznej państwa;

• wskazuje transformację i kierunki polskiej polityki zagranicznej od lat 90 XX w.;

• ocenia polską politykę zagraniczną.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• śniegowa kula;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Klasowa burza mózgów na temat: Czym jest dla państwa polityka zagraniczna? Uczniowie przedstawiają swoje odpowiedzi, które są zapisywane na tablicy jako mapa myśli. Stanie się ona elementem notatki z lekcji.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacyjna

1. Śniegowa kula. Uczniowie w parach przygotowują definicje racji stanu i polityki zagranicznej. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje propozycje, weryfikują je i tworzą wspólne definicje. W kolejnych krokach łączą się w coraz liczniejsze grupy, aż powstaną ogólnoklasowe definicje pojęć.

2. Wskazanie na zmienność polskiej racji stanu w XX w. Omówienie sytuacji po 1989 r. w Polsce. Przedstawienie podstawowych celów polskiej polityki zagranicznej i ich krótkie omówienie:

• umacnianie suwerenności i niezawisłości państwa;

• dążenie do zagwarantowania bezpieczeństwa państwu na arenie międzynarodowej;

• kontynuacja realizowanych w kraju reform ustrojowych;

• nawiązywanie poprawnych kontaktów dwustronnych z sąsiadami;

• dążenie do integracji z zachodnimi strukturami bezpieczeństwa i współpracy gospodarczej (Wspólnoty Europejskie i Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego – NATO);

• dążenie do umacniania pozycji Polski w regionie, aktywny udział w istniejących strukturach współpracy regionalnej;

• sprzyjanie gospodarczemu i cywilizacyjnemu rozwojowi narodu i społeczeństwa;

• budowanie pozycji i prestiżu Polski na arenie międzynarodowej, zwłaszcza w Europie i wśród sąsiadów.

4. Praca z mapą myśli prezentującą „Główne kierunki polskiej polityki zagranicznej po 1989 r.”. Zespół klasowy, podzielony na kilkuosobowe grupy, dokonuje analizy mapy myśli, zapoznając się z podstawowymi kierunkami polskiej polityki zagranicznej po 1989 r. i uzupełnia mapę, korzystajc z zasobów internetowych. Omówienie kierunków polskiej polityki zagranicznej przez poszczególne grupy.

5. Największe sukcesy polskiej polityki zagranicznej od początku procesu transformacji aż do dziś – dyskusja na forum klasy.

Faza podsumowująca

1. Podsumowanie zajęć i ocena polskiej polityki zagranicznej, wskazanie jej sukcesów i ewentualnych porażek.

2. Wykonanie ćwiczeń do mapy myśli.

Praca domowa:

Wykonanie ćwiczeń interaktywnych z działu „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Józef Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945–2000, Warszawa 2003.

Juliusz Mieroszewski, Finał klasycznej Europy, red. Rafał Habielski, Lublin 1997, s. 244.

Sztuka słuchania. Cele polskiej polityki zagranicznej. Komentarze polityków, polskieradio24.pl.

Uniezależnienie się od rosyjskiego gazu jest polską racją stanu, telewizjarepublika.pl.

Prestiżowy sukces i wiele porażek. Polityka zagraniczna „na trójkę”, klubjagiellonski.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa myśli poświęcona głównym kierunkom polskiej polityki zagranicznej po 1989 r. może być wykorzystana jako materiał inspirujący do wykonania prezentacji multimedialnej lub projektu edukacyjnego na ten temat.