SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Wielka woda

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa IV

Podstawa programowa

XVIII. Problemy środowiskowe współczesnego świata: tropikalne cyklony, trąby powietrzne, sztormy, powodzie, tsunami, erozja gleb, wulkanizm, wstrząsy sejsmiczne, powstawanie lejów krasowych, zmiany klimatu, pustynnienie, zmiany zasięgu lodowców, ograniczone zasoby wody na Ziemi, zagrożenia georóżnorodności i bioróżnorodności.

Uczeń:

2) wyjaśnia powstawanie sztormów, powodzi i tsunami.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia przykłady wielkich powodzi w Polsce i na świecie,

• wyjaśnia mechanizm powstawania powodzi,

• omawia skutki powodzi.

Strategie nauczania: konektywizm, konstruktywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa myśli, metody operatywne (analiza tekstu, mapy, fotografii, praca z filmem edukacyjnym)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca na forum klasy

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, mapa fizyczna świata, mapa fizyczna Polski

Materiały pomocnicze

Dobosik B., Hibszer A., Soja J., Tablice geograficzne, Videograf II, Katowice 2002 (głównie s. 78).

Artykuły dotyczące wielkich powodzi

Dziesiątki zabitych i miliardy strat: 20 lat temu rozpoczęła się powódź tysiąclecia, 5.07.2017, newsweek.pl (dostęp 28.05.2021).

Jasińska K., #75 lat UWr – wielka woda w 97 r., uni.wroc.pl (dostęp 28.05.2021).

Największe powodzie na świecie – przyczyny, skutki i zdjęcia, ekologia.pl (dostęp 28.05.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć: nauczyciel zapoznaje uczniów z filmem edukacyjnym zawartym w e‑materiale, przypomina informacje dotyczące sposobów zasilania rzek, wpływu klimatu na wody powierzchniowe, reżimów rzecznych.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Wprowadzenie definicji powodzi (wykorzystanie e‑materiału).

• Uczniowie w parach zapoznają się z przykładami powodzi na świecie (e‑materiał) – wypisują przyczyny i skutki przedstawionych powodzi.

• Dyskusja na forum klasy o przyczynach i skutkach powodzi na świecie, wskazanie na mapie fizycznej świata omawianych miejsc; omówienie mechanizmu powstawania powodzi.

• Dla porównania uczniowie wyszukują przyczyny powodzi w Polsce – na mapie fizycznej Polski wskazują miejsca, w których są różne przyczyny występowania powodzi, podkreślenie faktu, że powodzie w Polsce mogą zdarzyć się w każdej porze roku.

• Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z fragmentem bloku „Przeczytaj” dotyczącym powodzi tysiąclecia z 1997 roku i wykonanie polecenia 2. zawartego pod tekstem (uczniowie nadal pracują w parach) – krótka dyskusja.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy (4- lub 5‑osobowe) – ich zadaniem jest stworzenie ciągu przyczynowo‑skutkowego związanego z powodzią tysiąclecia w Polsce.

• Uczniowie na arkuszach papieru tworzą wybrany przez siebie ciąg przyczynowo‑skutkowy; nauczyciel przypomina o uwzględnieniu przyczyn tej powodzi, skutków bezpośrednich i wynikających z nich skutków pośrednich.

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu przedstawiciele grup prezentują utworzone ciągi przyczynowo–skutkowe.

• Możliwa dyskusja na forum po omówieniu wszystkich prac, podkreślenie wieloletnich skutków powodzi.

Faza podsumowująca

• Powtórzenie i utrwalenie wiedzy przy pomocy ćwiczeń znajdujących się w e‑materiale – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia.

• Nauczyciel podsumowuje realizację założonych celów lekcji – ocenia pracę uczniów i ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – mówią, co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Przedstaw możliwości zapobiegania powodziom w Polsce oraz zmniejszania strat wynikających z ewentualnych zalań.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny można wykorzystać na lekcji dotyczącej zróżnicowania sieci rzecznej na Ziemi (zakres podstawowy: IV. 4). Film edukacyjny może znaleźć zastosowanie również na lekcji dotyczącej ustrojów rzecznych (zakres rozszerzony: IV. 4). Może zostać wykorzystany na lekcjach powtórzeniowych z działu dotyczącego hydrosfery oraz posłużyć uczniom do samodzielnej nauki.