Autor: Gabriela Iwińska

Temat: Jakie są zastosowania glinu?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

3) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne glinu; wyjaśnia, na czym polega pasywacja glinu; tłumaczy znaczenie tego zjawiska w zastosowaniu glinu w technice.

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

4) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne glinu; wyjaśnia, na czym polega pasywacja glinu; tłumaczy znaczenie tego zjawiska w zastosowaniu glinu w technice.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia zastosowania glinu;

• wykonuje doświadczenie, w którym poznaje jego zastosowania;

• analizuje związek pomiędzy właściwościami fizycznymi glinu a jego zastosowaniem.

Strategie nauczania:

• strategia asocjacyjna;

• strategia problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja;

• burza mózgów;

• film;

• ekspozycja;

• eksperyment.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel odwołuje uczniów do e‑materiału i prosi o wyszukanie informacji do następujących pytań:Czym jest glin? W jakich przedmiotach możemy się z nim spotkać?
   Uczniowie dyskutują.

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół charakterystyki glinu.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcjach.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wraca do przedmiotów wykonanych z udziałem aluminium - rozkłada na biurku różne przedmioty oraz zdjęcia przedmiotów, do produkcji których używa się aluminium. Przedmiotów oraz zdjęć powinno być tyle, aby starczyło dla wszystkich uczniów. Każda osoba podchodzi do biurka, a nauczyciel podaje mu albo przedmiot (np. widelec, folię aluminiową, puszkę itp.), albo zdjęcie przedmiotu (np. stolika, felgi samochodowej, różne narzędzia itp.). Uczniowie zastanawiają się i odpowiadają, czy ten przedmiot jest wykonany z glinu i ewentualnie, w której części tego przedmiotu się znajduje (jeśli jest czekolada, to chodzi tylko o opakowanie, w które jest ona zawinięta).

2. Uczniowie wspólnie zastanawiają się, co sprawia, że glin możemy zastosować w tak wielu dziedzinach i co na to wpływa – dyskusja wokół właściwości glinu.

3. Doświadczenie chemiczne. Prowadzący pokazuje srebrną biżuterię i/lub łyżeczkę srebrną, które są sczerniałe i pyta uczniów, co ma zrobić, żeby je wyczyścić za pomocą aluminium, tak by były z połyskiem. Uczniowie spekulują, podają różne propozycje. Nauczyciel przygotowuje zlewkę, sól kuchenną, wodę destylowaną i folię aluminiową, a następnie próbuje czyścić biżuterię wspierając się o porady uczniów. Nie podpowiada. Gdy w końcu się udaje, uczniowie rysują schemat doświadczenia, a także notują obserwacje i wnioski w elektronicznym dzienniku, załączonym w sekcji „Przeczytaj”.

4. Uczniowie, w ramach podsumowania zdobytej wiedzy, oglądają film edukacyjny oraz w parach rozwiązują wszystkie załączone do medium ćwiczenia. Kilku wybranych uczniów odczytuje swoje wyniki, a pozostali uczniowie weryfikują ich poprawność ze swoimi rozwiązaniami. W razie ewentualnych niejasności lub braku poprawnej odpowiedzi, nauczyciel wyjaśnia sporne kwestie.

5. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale w sekcji „sprawdź się” .

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel dokonuje podsumowania zagadnień lekcji i rozdaje uczniom przygotowane ksera z głównymi zagadnieniami z lekcji.

2. Kieszeń i szuflada. Nauczyciel rozdaje uczniom sklerotki. Prowadzący zajęcia rysuje na tablicy kieszeń, a obok niej zapisuje: „Co zabieram ze sobą?”. Tutaj uczeń ma wpisać to, co wyniósł z zajęć, co do niego szczególnie przemówiło, co się spodobało lub co mu się przyda w przyszłości. Poniżej nauczyciel rysuje szufladę i białą plamę. Obok szuflady zapisuje: „Co mi się nie przyda?”, a obok białej plamy: „Czego zabrakło?”. Poniższe rysunki uczeń wypełnia sklerotkami z zapisanymi krótkimi zdaniami, równoważnikami zdań lub kluczowymi słowami. Jest to okazja także do analizy przebiegu zajęć i szybkiej powtórki.

Praca domowa:

1. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale – zestaw ćwiczeń, które nie zostały rozwiązane podczas zajęć.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel przygotowuje:

• przedmioty wykonane z aluminium – puszki, sztućce, kable – przedmioty wykonane z innych tworzyw, przypominających aluminium.

• zdjęcia przedmiotów wykonanych z aluminium oraz z tworzyw, podobnych do aluminium;

• srebrna biżuteria/łyżeczka.

• zlewka, sól kuchenna, woda destylowana oraz folia aluminiowa, potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium z sekcji „Film edukacyjny” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej w temacie „Jakie są zastosowania glinu?”.