Dla nauczyciela

Autorka: Paulina Wierzbińska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie, Wiedza o społeczeństwie 2022

Temat: Repatrianci na Ziemiach Odzyskanych – przymusowe przesiedlania

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Treści nauczania - wymagania szczegółowe
VII. Migracje i kwestia demograficzna w Polsce i we współczesnym świecie. Uczeń:
1) wyjaśnia, czym są: migracja, imigracja, emigracja, repatriacja;
2) charakteryzuje zasięg i skalę przemieszczeń ludnościowych na ziemiach polskich w XX i XXI wieku;
3) przedstawia proces repatriacji Polaków w XX i XXI wieku; wskazuje różnice między ,,repatriacją'' a ,,wysiedleniem'';
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
IV. Aspekty etniczne życia społecznego. Uczeń:
4) analizuje przyczyny zamieszkiwania Polaków poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (potoki emigracyjne, zmiana granic i wysiedlenia); wyjaśnia zróżnicowanie form i treści tożsamości polskiej tych osób;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • analizuje przyczyny ruchów migracyjnych po II wojnie światowej w Polsce;

  • charakteryzuje trudności adaptacyjne, z którymi borykali się repatrianci na tych terenach;

  • wyjaśnia proces tworzenia się nowej tożsamości mieszkańców ziem zachodnich i północnych.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • dyskusja;

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • WebQuest;

  • analiza materiału źródłowego.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie szukają świadectw osób, które zostały przesiedlone i przygotowują materiał źródłowy do lekcji.

Faza wstępna:

  1. Uczniowie prezentują znalezione przez siebie świadectwa. Następnie dyskutują na temat tego, w jakiej sytuacji znalazły się te osoby.

  2. Przedstawienie tematu „Repatrianci na Ziemiach Odzyskanych – przymusowe przesiedlania” i celów zajęć.

Faza realizacyjna:

  1. Podział na grupy i elementy WebQuestu. Każda z nich ma za zadanie opracować fragment prezentacji multimedialnej, przygotowując rzeczywiste przykłady problemów przesiedleńców. Uczniowie korzystają ze źródeł internetowych oraz przygotowanych wcześniej materiałów źródłowych.

  2. Zespoły prezentują swoją pracę. Pozostali uczniowie mogą zadawać prelegentom pytania i zgłaszać uwagi.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela.

  2. Dyskusja na temat tego, jak współcześnie wyglądają ziemie zachodnie i północne Polski. Wybrane osoby przedstawiają wnioski.

Praca domowa:

  1. Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

  • Marta Hold‑Łukasik, Oswajanie przestrzeni w narracjach przesiedleńców ze Wschodu na przykładzie mieszkańców Siemianówki koło Lwowa, [w:] Miejskie opowieści. Edukacyjne narracje przestrzeni, red. Kamila Kamińska, Wrocław 2010.

  • Paweł Czajkowski, Pamięć i zapominanie w społecznościach lokalnych na przykładzie stosunku do miejsc pamięci w Dzierżoniowie i Raciborzu, „Rocznik Ziem Zachodnich”.

  • „Rocznik Ziem Zachodnich” nr 2/2018, rocznikziemzachodnich.pl.

  • Marek Czapliński, Komentarz historyczny, [w:] Krystyna Tyszkowska, Skąd my tu?, Wrocław 2008.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się