Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk, Maria Gniłka‑Somerlik

Przedmiot: Język polski

Temat: „Piękny dwudziestoletni”. O legendzie Marka Hłaski

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
3) rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa);
5) rozróżnia typy argumentów, w tym argumenty pozamerytoryczne (np. odwołujące się do litości, niewiedzy, groźby, autorytetu, argumenty ad personam);
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

  • przygotowuje ekspozycję związaną z twórczością Marka Hłaski;

  • dokonuje prezentacji pracy na temat pisarza;

  • charakteryzuje bohatera, którego stworzył Hłasko;

  • redaguje wypowiedź argumentacyjną, w której charakteryzuje karierę artystyczną Marka Hłaski.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa kierowana;

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • pokaz;

  • ekspozycja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • e‑podręcznik;

  • tablica interaktywna lub rzutnik;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Z odpowiednim wyprzedzeniem nauczyciel dzieli zespół klasowy na dwie grupy, których zadaniem będzie stworzenie ekspozycji o twórczości Marka Hłaski. Obie grupy pracują nad tym samem tematem.

  2. Aby zrealizować zadanie, wszyscy uczniowie zapoznają się z treścią:
    - sekcji „Przeczytaj”;
    - „Audiobooka”.
    Istotne jest, by uczniowie przygotowali wstęp dotyczący czasów, w których tworzył Marek Hłasko, a następnie narracyjnie zaprezentowali twórczość pisarza. W realizacji uczniowie mogą pokazać dostępne fotografie pisarza i jego dzieł, które wykorzystają w przygotowanej przez siebie pracy (może mieć formę planszy, plakatu, albumu). Nauczyciel będzie oceniał przede wszystkim merytoryczne przygotowanie treści, ale także poziom manualny pracy (zakres włożonej pracy).

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel rozpoczyna lekcję od krótkiego wstępu na temat życia i twórczości Marka Hłaski. Prosi uczniów o krótkie podsumowanie wiedzy, którą nabyli podczas wykonywania pracy domowej.

  2. Nauczyciel przedstawia cele lekcji i zapisuje temat na tablicy.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie prezentują swoje ekspozycje. Nauczyciel omawia z całym zespołem klasowym przygotowane prace. Jeśli to technicznie możliwe – ekspozycje mogą pozostać w sali jako dodatkowa pomoc edukacyjna.

  2. Praca z multimedium. Nauczyciel prezentuje uczniom treść „Audiobooka” (celem przypomnienia). Uczniowie wykonują polecenie 1. do multimedium.
    W kolejnym kroku uczniowie przygotowują się do odpowiedzi na pytania postawione w poleceniu 2. Pisemnie mogą odpowiadać z parach.

Faza podsumowująca:

  1. W fazie podsumowującej prowadzący zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia – od najprostszych do najtrudniejszych. Każdy z uczniów robi to samodzielnie. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

  2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

  1. Przygotuj wypowiedź argumentacyjną składającą się z co najmniej 400 słów, w której scharakteryzujesz karierę artystyczną Marka Hłaski. Uwzględnij wpływ matki, inspiracje czytelnicze, kontakty z innymi twórcami. Zredaguj tytuł swojej pracy.

Materiały pomocnicze:

  • Czyżewski A., Piękny dwudziestoletni, Kraków 2000.

  • https://ninateka.pl/vod/rozmowy/legenda‑marka‑hlaski‑finezje‑literackie/

Wskazówki metodyczne

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.

Sprawdź się