Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Wybuch powstania kościuszkowskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
XXVII. Upadek Rzeczypospolitej (wojna z Rosją i powstanie kościuszkowskie). Uczeń:
2) charakteryzuje przebieg powstania kościuszkowskiego, z uwzględnieniem roli jego przywódców;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśnia, dlaczego Polacy chwycili za broń, chociaż nie mieli żadnego sojusznika;

  • prześledza przebieg pierwszej zwycięskiej bitwy powstańców;

  • sprawdza, w jaki sposób o bitwie pod Racławicami może napisać historyk, a w jaki autor powieści historycznej.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

  1. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Każda z nich opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:
    Grupa 1 – Szeroki wachlarz postaw;
    Grupa 2 - Szeroki wachlarz postaw;
    Grupa 3 - Rosyjskie represje i wybuch powstania;
    Grupa 4 - Pierwsze zwycięstwo.
    Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

  2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium zawarte w sekcji „Schemat”. Uczniowie odczytują polecenie nr 1 - „Zapoznaj się ze schematem przedstawiającym bitwę pod Racławicami, a następnie wykonaj kolejne polecenia” i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

  3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: 1‑4, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

  4. Nauczyciel wyświetla uczestnikom zajęć kolejne ćwiczenie nr 5. Uczniowie tym razem pracują w parach. Ustalają wspólne stanowisko i wskazują wybraną odpowiedź, używając telefonów lub komputerów. Nauczyciel kontroluje wyniki pracy uczniów, którzy następnie łączą się w grupy 4‑osobowe i dyskutują, uzasadniając swój wybór w tym ćwiczeniu.

  5. Kolejne ćwiczenie nr 6 uczniowie wykonują indywidualnie. Nauczyciel kontroluje wskazywane przez uczniów odpowiedzi. Następnie uczniowie w parach dyskutują, porównując swoje odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie dobierają się w pary i wymieniają poglądami, dzielą się tym, czego się nauczyli na temat: „Wybuch powstania kościuszkowskiego”.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

  1. Opracuj podsumowanie tematu „Wybuch powstania kościuszkowskiego” w formie pytań do krzyżówki.

Materiały pomocnicze:

  • Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

  • Z. Zielińska, Ostatnie lata Pierwszej Rzeczypospolitej, Warszawa 1986.

  • A. Zahorski, Naczelnik w sukmanie, Kraków 1990.

  • B. Szyndler, Racławice 1794, Warszawa 2009.

Wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami w sekcji „Schemat”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.