Autor: Alicja Kasińska

Przedmiot: biologia

Temat: Wegetarianizm

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

Cele operacyjne

Uczeń:

• opisuje rodzaje diet wegetariańskich;

• rozpoznaje rodzaje diet wegetariańskich po ich składzie;

• ocenia wartość odżywczą wybranej diety wegetariańskiej;

• przedstawia wady i zalety diet wegetariańskich;

• formułuje wnioski z przeprowadzonej dyskusji na temat wpływu diety wegetariańskiej na zdrowie człowieka.

Strategie:

• konektywizm;

• kształcenie wyprzedzające;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• debata uczniowska wzorowana na debacie oxfordzkiej;

• pogadanka.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do Internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• stoper;

• tabliczki informacyjne przygotowane przez strażników czasu z informacjami, ile czasu pozostało do końca wypowiedzi mówcy;

• tabliczki z nazwami grup (grupa A – akceptująca tezę i grupa N – negująca tezę);

• karty (kryteria) oceny opracowane przez sędziów.

Przed lekcją

1. Nauczyciel na tydzień przed lekcją formułuje tezę debaty „Dieta wegetariańska – najzdrowszą dietą świata.”

2. Dzieli uczniów na dwie drużyny, wybiera moderatora debaty i sędziów (wybór może odbywać się przez losowanie). W debacie powinni uczestniczyć wszyscy uczniowie.

3. Prosi uczniów o zapoznanie się z treścią audiobooka dotyczącego wegetarianizmu i wykonanie polecenia nr 1 (w którym należy wymienić korzyści zdrowotne prawidłowo zbilansowanej diety wegetariańskiej) oraz polecenia nr 2 (polegającego na zaplanowaniu i zrealizowaniu dnia w oparciu o wegetariańską piramidę zdrowia).

4. Uczniowie indywidualnie gromadzą materiały do opracowania zarówno zalet, jak i wad diet wegetariańskich. Nie wiedzą, jakiego stanowiska będą bronić podczas lekcji.

5. Przed lekcją uczniowie przygotowują salę lekcyjną do przeprowadzenia debaty. Przykładowe przygotowanie sali przedstawiono w załączniku nr 3.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Przedstawiciele obu drużyn losują stanowisko, którego będą bronić. Wybierają spośród siebie trzech mówców.

2. Moderator przedstawia mówców z obu grup, sędziów, strażników czasu oraz przypomina zasady przeprowadzenia debaty (załącznik nr 1).

3. Moderator wyjaśnia, że jedna grupa uczniów (grupa A) będzie argumentowała na rzecz korzyści zdrowotnych diet wegetariańskich, druga grupa uczniów (grupa N) będzie argumentowała na rzecz zagrożeń zdrowotnych, jakie mogą wyniknąć ze stosowania diet wegetariańskich.

Faza realizacyjna

1. Uczeń pełniący rolę moderatora rozpoczyna debatę. W swoim wprowadzeniu przedstawia temat debaty: „Dieta wegetariańska – najzdrowszą dietą świata”, krótko i bezstronnie charakteryzuje temat, przypomina definicję wegetarianizmu. Informuje uczniów, że ich zadaniem będzie rozstrzygnięcie, czy dieta wegetariańska jest korzystna dla zdrowia i czy może być stosowana przez wszystkich ludzi.

2. Moderator prowadzi debatę, udziela mówcom głosu. Dyskusję rozpoczyna grupa „za”.

3. Strażnik czasu kontroluje jej ramy czasowe.

4. Sędziowie uważnie obserwują przebieg debaty i oceniają argumenty przedstawiane przez kolejnych mówców (załącznik nr 2).

5. Uczniowie, którzy nie biorą bezpośredniego udziału w wymianie argumentów, obserwują przebieg debaty. Zadaniem obserwatorów jest notowanie uwag dotyczących prezentowanych argumentów, wskazywanie słabych i mocnych stron debatujących, wychwytywanie popełnionych błędów.

6. W końcowej fazie debaty jest czas na wystąpienia podsumowujące obu stron i uwagi obserwatorów.

7. Sędziowie oceniają przebieg debaty oraz jakość i trafność argumentacji obu grup, ustalają i ogłaszają wynik debaty, której istotą jest uzyskanie porozumienia, dlatego moderator prosi każdą z grup, aby spróbowała wyszukać wśród argumentów strony przeciwnej te, które mogłaby zaakceptować.

8. Nauczyciel podsumowuje debatę, zwraca uwagę na poprawność merytoryczną i konstrukcję argumentów, prawidłową linię argumentowania prowadzoną przez kolejnych mówców oraz trafność i umiejętność kontrargumentowania. Nauczyciel koryguje ewentualne błędy merytoryczne, które mogły pojawić się w wypowiedziach uczniów. Najważniejsze wnioski z dyskusji uczniowie zapisują w zeszytach.

9. Nauczyciel niezależnie od wyniku debaty prosi jednego z uczniów o odczytanie stanowiska Amerykańskiej Akademii Żywienia i Dietetyki w sprawie korzyści zdrowotnych diet wegetariańskich (e‑materiał). Prosi chętnych uczniów o komentarz.

10. Lekcję można zakończyć cytatem „Nic nie przyniesie większej korzyści ludzkiemu zdrowiu oraz nie zwiększy szans na przetrwanie życia na Ziemi w tak dużym stopniu jak ewolucja w kierunku diety wegetariańskiej”, którego autorem jest Albert Einstein (wegetarianin). Źródło: Cytaty, vege.pl

Praca domowa

1. Przygotuj dla siebie lub kogoś bliskiego jeden posiłek wegetariański. Opisz jego skład i wartości odżywcze.

Materiały pomocnicze

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium

W przygotowaniu debaty pomocne będą e‑materiały i audiobook.

Multimedium może również zostać wykorzystane podczas realizacji lekcji „Normy zapotrzebowania energetycznego człowieka”, „Klasyfikacja i charakterystyka diet” oraz „Jadłospis na dziś”.