Autor: Anna Juwan

Temat: Ewolucja przemiany pokoleń u roślin

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz przebieg typowej przemiany pokoleń.

• Przedstawisz typy przemiany pokoleń.

• Porównasz gametofity i gametangia u mszaków, paprotników jednakozarodnikowych i różnozarodnikowych, roślin nagonasiennych i okrytonasiennych.

• Porównasz sporofity i sporangia u mszaków, paprotników jednakozarodnikowych i różnozarodnikowych, roślin nagonasiennych i okrytonasiennych.

• Opiszesz tendencje ewolucyjne w przemianie pokoleń u roślin.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z filmem;

• mapa myśli;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Ewolucja przemiany pokoleń u roślin”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 (w którym mają za zadanie dopasować określenia związane z przemianą pokoleń do odpowiedniej definicji) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prosi, by uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem. Wybrane pary przedstawiają swoje propozycje, ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie uzupełniają mapę o swoje pomysły.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Film”). Uczniowie zapoznają się z medium w sekcji „Film”. Tworzą notatkę podsumowującą wiadomości w materiale. Następnie wykonują polecenie nr 1 (w którym mają za zadanie ocenić prawdziwość stwierdzenia i uzasadnić odpowiedź, odnosząc się do informacji przedstawionych w filmie). Wybrane osoby przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy.

2. Uczniowie pracują w parach. Analizują treść polecenia nr 2 („Wyjaśnij, dlaczego u większości współcześnie żyjących roślin lądowych sporofit uzyskuje ewolucyjną przewagę i dominuje nad gametofitem. W odpowiedzi uwzględnij garnitur chromosomowy obu pokoleń”), dyskutują, a następnie zapisują wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

3. Praca w parach z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Film” układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską parę.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie interaktywne nr 5 (w którym mają za zadanie uzupełnić tekst dotyczący przemiany pokoleń u mszaków i paprotników), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Wybrana osoba czyta uzupełniony tekst na forum klasy.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 2 do 4 oraz 6 i 7 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Multimedium zamieszczone w sekcji „Film” można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.