Dla nauczyciela

Imię i nazwisko autora: Justyna Sikora

Przedmiot: Język obcy nowożytny (język niemiecki)

Temat zajęć: Heiliger Nikolaus versus Weihnachtsmann und andere phantastische Gestalten/Św. Mikołaj kontra mikołaj i inne fantastyczne postacie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa III, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji: Umiejętność opisywania, informowania oraz wypowiadania się na temat św. Mikołaja oraz tradycji i zwyczajów w kulturze państw niemieckojęzycznych.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
9) kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje, media);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
11) stosuje zasady konstruowania tekstów o różnym charakterze;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • analizuje postać św. Mikołaja na tle zmian historycznych i obyczajowych;

  • opowiada o Krampusie – złym i przerażającym pomocniku św. Mikołaja;

  • opisuje różnice związane z obchodzeniem mikołajek w Niemczech i w Polsce.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • czuje się kompetentny, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości;

  • wykorzystuje umiejętności z innych przedmiotów szkolnych na lekcji języka niemieckiego;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata.

Strategie uczenia się:

  • tworzenie skojarzeń myślowych, umiejscawianie nowych wyrazów w kontekście, tworzenie asocjacji i kojarzenie pojęć, grupowanie ich w różne kategorie;

  • ćwiczenie (dźwięki, wymowa, pisownia, tworzenie różnych kombinacji zdań, łączenie fragmentów zdań w całość, powtarzanie za nagraniem, ćwiczenie użycia i rozumienia języka obcego w naturalnych kontekstach: podczas czytania artykułów, pisania wiadomości e‑mail);

  • rozumienie informacji, czytanie tekstu tylko w celu jego ogólnego zrozumienia; czytanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka, takich jak słowniki czy Internet;

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych;

  • odgadywanie znaczeń z wykorzystaniem wskazówek i sugestii językowych;

  • wykorzystywanie wskazówek niejęzykowych (wiedza ogólna).

Metody i formy pracy:

  • podająca: opis, wyjaśnianie, praca z tekstem źródłowym;

  • aktywizująca: burza mózgów;

  • programowana: z użyciem komputera.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca w grupie,

  • praca na forum.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer, np. laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (animacja 2D),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Po przeczytaniu krótkiego tekstu wprowadzającego na temat pielęgnowania tradycji i zwyczajów nauczyciel zapisuje na tablicy datę „der 6. Dezember” i pyta uczniów, z jaką tradycją jest ona związana.

  • Po uzyskaniu poprawnej odpowiedzi nauczyciel prezentuje uczniom dwa zdjęcia: św. Mikołaja – biskupa z Myry, oraz popularny wizerunek jowialnego mikołaja. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy (grupa św. Mikołaja z Myry i grupa jowialnego mikołaja) i prosi, aby zebrali jak najwięcej informacji na temat przydzielonych im postaci. Następnie uczniowie podają w języku niemieckim opis wyglądu, pochodzenie, cechy charakterystyczne oraz społeczny odbiór obu postaci.

  • Nauczyciel zapisuje główne myśli uczniów na tablicy, zadaje dodatkowe pytania, koryguje błędne wypowiedzi i czuwa nad prawidłowym przebiegiem tej fazy.

b) Faza realizacyjna

  • Uczniowie czytają tekst „Heiliger Nikolaus versus Weihnachtsmann” oraz wykonują polecenia sprawdzające zrozumienie tego tekstu (Übungen 1–3).

  • Nauczyciel prosi uczniów o odnalezienie w tekście pięciu przykładów przymiotników w funkcji przydawki i zapisuje je na tablicy. Na podstawie zapisanych przykładów nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie reguł dotyczących odmiany przymiotnika. Nauczyciel porządkuje podawane przez uczniów informacje i w razie potrzeby analizuje z nimi Tipp zur Grammatik.

  • Nauczyciel zadaje uczniom proste pytanie: Wem bringt der Nikolaus Geschenke?, a po uzyskaniu odpowiedzi zadaje przewrotne pytanie: Was passiert mit den unartigen Kindern in Polen? Uczniowie udzielają odpowiedzi (np.: dzieci otrzymują rózgę, nic nie dostają, i tak najczęściej wszyscy dostają prezenty), a nauczyciel pyta wówczas: Und was passiert mit den unartigen Kindern in Deutschland? Uczniowie podają swoje pomysły, a następnie oglądają animację na temat starogermańskiego zwyczaju związanego z diabelskim pomocnikiem św. Mikołaja – Krampusem.

  • Uczniowie wykonują polecenia do multimedium (Übungen 1–3).

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie indywidualnie utrwalają poznane słownictwo, zwroty i zagadnienie gramatyczne, wykonując polecenia do Aufgaben 1–6 w części Sprawdź się.

  • Uczniowie w parach opisują grafikę z 1896 roku, przedstawiającą św. Mikołaja i Krampusa chodzącego po domach (Aufgabe 7 w części Sprawdź się); w razie problemów z opisem udzielają sobie wzajemnie wskazówek (samopomoc uczniowska).

Praca domowa

Uczniowie piszą wiadomość e‑mail, w której opisują zwyczaje związane z obchodzeniem mikołajek w Polsce, i wskazują różnice między świętowaniem tego dnia w Polsce i w Niemczech.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji 2D:

  • przed lekcją: ukazanie ludowego zwyczaju, wywodzącego się z tradycji starogermańskiej; uczniowie prowadzą wywiady z członkami swoich rodzin/znajomych lub poszukują informacji w Internecie i tworzą notatkę wizualną na temat wybranego zwyczaju;

  • w trakcie lekcji: uczniowie poszukują powiązań stworzonych notatek wizualnych z tradycjami/zwyczajami przedstawionymi w animacji 2D, uzupełniając swoje notatki wizualne o nowe wątki;

  • po lekcji: prezentacja notatek wizualnych uczniów w formie galerii notatek.

Słownik