Autor: Marta Kulikowska

Temat: Czy Syzyf jest silniejszy niż jego kamień?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

• bierze udział w dyskusji na temat obecności motywów mitologicznych w kulturze;

• wskazuje źródła filozofii egzystencjalnej;

• redaguje notatkę poświęconą głównym wyznacznikom egzystencjalizmu jako filozofii;

• przedstawia los Syzyfa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat obecności motywów mitologicznych w kulturze, wspomina o licznych inspiracjach mitologią. Prosi uczniów o podanie kilku przykładów filmów, książek, gier, muzyki oraz o przytoczenie związków frazeologicznych, w których znajdują się nawiązania do mitów. Następnie odwołuje się do znajomości terminu „archetyp”. Warto zaznaczyć, że wśród archetypów wyróżniamy konkretne postacie – bohaterów, którzy dokonali niezwykłych czynów lub znaleźli się w wyjątkowych sytuacjach, zajmując określoną postawę wobec rzeczywistości. Takie cechy lub postawy mają wymiar uniwersalny.

2. Nauczyciel podaje temat zajęć i określa z uczniami kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Wybrany uczeń na głos odczytuje treści z sekcji Przeczytaj”. Następnie nauczyciel zadaje pytania:
   - Jakie jest przesłanie mitu o Syzyfie?
   - Czym jest esej?
   - Jakie są różnice między mitem o Syzyfie a esejem Mit Syzyfa?

2. Uczniowie zapoznają się z wykładem filozofa, dr. Tomasza Mazura, a następnie wskazują źródła filozofii egzystencjalnej. Redagują również notatkę poświęconą głównym wyznacznikom egzystencjalizmu jako filozofii.

3. Na podstawie obejrzanego wykładu uczniowie biorą udział w dyskusji na temat: Co Mit Syzyfa mówi o kondycji współczesnego człowieka w kontekście filozofii egzystencjalnej? Wnioski z dyskusją zapisują w zeszytach.

4. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o wcielenie się w postać Syzyfa i krótkie przedstawienie jego losów (w formie narracji pierwszoosobowej). Pozostali uczniowie zadają pytania, np.:
   - Które cechy bohatera mitologicznego przypisalibyście swoim przyjaciołom albo sobie?
   - Które z elementów zdecydowały o archetypowości bohatera?

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi, by uczniowie podzielili się na grupy i wykonali wskazane przez niego ćwiczenia spośród 1‑8 (sekcja „Sprawdź się”). Następnie weryfikuje poprawność odpowiedzi uczniów.

2. Wybrany uczeń podsumowuje wiadomości z lekcji. Zwraca również uwagę na motyw buntu Syzyfa.

Praca domowa:

1. Napisz liczący co najmniej 250 słów tekst, w którym zastanowisz się nad następującą kwestią:
   Syzyf to archetyp człowieka trudzącego się bezsensownie. Czy może on uosabiać każdego człowieka?
   W swojej pracy odwołaj się do Mitu Syzyfa oraz innych znanych ci tekstów kultury.

Materiały pomocnicze:

• Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1985.

• Błaszczyk Tomasz, Filozofia egzystencjalna Alberta Camusa, w: „Studia Europaea Gnesnensia” 2012, nr 6, s. 167‑183.

Wskazówki metodyczne

• Multimedium może służyć jako podsumowanie zajęć.