Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Zbigniew Herbert i Ketman
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
przeanalizuje znaczenie określenia „Ketman”;
zauważy różnice w światopoglądach Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta;
zinterpretuje wiersze Zbigniewa Herberta Potęga smaku i Powrót prokonsula w kontekście figury Ketmana.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
6 Myślowych Kapeluszy Edwarda de Bono.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, formułuje cel zajęć oraz kryteria sukcesu.
Uczniowie zapoznają się z sekcją „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z prezentacją TED. Następnie przygotowują się do pracy w grupach.
W tej fazie uczniowie będą pracować metodą 6 kapeluszy Edwarda de Bono. Będą omawiać różnice w światopoglądach Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta. Nauczyciel prosi uczniów o podzielenie się na grupy. Każda z nich otrzymuje brystole z namalowanym kapeluszem. Do każdego kapelusza uczniowie „wrzucają” zebrany materiał.
Grupa 1: Kapelusz biały – fakty - rzeczowa prezentacja zjawiska, obiektywna wiedza na zadany temat; np. krótka prezentacja różnic w światopoglądach Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta.
Grupa 2: Kapelusz czerwony – emocje - subiektywna, emocjonalna ocena zjawiska; odczucia wyrażane „na gorąco” bez konieczności ich uzasadniania; np. Co budzi radość i entuzjazm? Co powoduje niepokój, strach, obawę czy smutek?
Grupa 3: Kapelusz czarny – pesymizm – ukazanie negatywnych stron zjawiska, doszukiwanie się problemów zagrożeń; np. wyszukiwanie wad, mankamentów, krytyka zjawiska, koncentrowanie się na słabych punktach.
Grupa 4: Kapelusz żółty – optymizm - ukazanie pozytywnych stron zjawiska, doszukiwanie się zalet, atutów, korzyści.
Grupa 5: Kapelusz zielony – możliwości – dodanie nowych pomysłów związanych z rozważanym tematem, rozważanie co by było, gdyby..., uciekanie od utartych rozwiązań, znanych dróg.
Grupa 6: Kapelusz zielony – analiza – grupa przewodnicza dyskusji, kontrolująca przebieg wykonywanych zadań; pilnuje przestrzegania zasad, łagodzi spory. Zbiera informacje i tworzy z nich obraz całościowy.Nauczyciel zapowiada, że uczniowie będą pracować na podstawie ćwiczeń zamieszczonych w sekcji „Sprawdź się”. Następnie prosi o zapoznanie się z wierszami z tej sekcji i treścią ćwiczenia 3. Uczniowie uzupełniają mapę swoimi propozycjami.
Ćwiczenia 1 i 2 uczniowie wykonują samodzielnie, pozostałe w parach lub kilkuosobowych grupach. Po zakończeniu pracy nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Uczniowie na zakończenie zajęć podsumowują, co oznacza termin „Ketman”.
Nauczyciel prosi uczniów o podsumowanie lekcji i dokończenie zdania: Na dzisiejszej lekcji został przedstawiony temat: .... Dowiedziałem/dowiedziałam się, że ....
Nauczyciel zwraca uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa Andrzeja Franaszka: „Herbert solidaryzuje się z tymi, którzy przegrywają”.
Materiały pomocnicze:
Czesław Miłosz, Zniewolony umysł, Kraków 2004.
Ryszard K. Lewański, Czesław Miłosz i jego Europa, „Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza” 1993, nr 28.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja TED”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.