Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Początki egzystencjalizmu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przedstawisz źródła filozofii egzystencjalnej.

• Omówisz refleksję egzystencjalną najważniejszych prekursorów egzystencjalizmu.

• Wskażesz wspólne motywy myślowe w filozofii prekursorów egzystencjalizmu.

• Przeanalizujesz fragmenty tekstów prekursorów egzystencjalizmu.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;

• pojmuje rolę filozofii jako fundamentalnego składnika dziedzictwa kultury śródziemnomorskiej;

• identyfikuje różne problemy etyczne, rozważa je z punktu widzenia różnych stanowisk i nurtów filozoficznych na własnych przykładach.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• dyskusja;

• praca z tekstem;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia e‑materiał: „Początki egzystencjalizmu” uczestnikom zajęć. Prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Uczniowie mają za zadanie przygotować przykłady z tekstów kultury ilustrujące zagadnienia związane z tematem lekcji.

2. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z wierszem Cypriana Kamila Norwida Marionetki.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika nauczyciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji. Następnie inicjuje rozmowę kierowaną na podstawie pytań:
   - Co w dzisiejszych czas oznacza sformułowanie „żyć dobrze”?
   - Co jest w życiu ważne z perspektywy człowieka żyjącego w XXI wieku?

3. Wybrani uczniowie prezentują efekty pracy w domu. Następnie pozostali uczestnicy zajęć wspólnie omawiają najważniejsze, ich zdaniem, zagadnienia poruszone w prezentacjach.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup. Każda z nich dostaje po jednym z tekstów przedstawionych w zakładce „Przeczytaj”. Ich zadaniem będzie wskazanie w tekstach elementów myśli egzystencjalnej.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Mapa myśli”. Odczytanie polecenia do multimedium: Zapoznaj się z mapą myśli i omów problemy, przekonania i idee, które stanowiły inspirację dla filozofii egzystencjalnej. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy treść ćwiczeń nr 3 i 6 z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie porównują z innym zespołem, omawiając możliwe rozwiązania.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o wskazanie elementów egzystencjalizmu w wierszu C. K. Norwida Marionetki. Prosi uczniów o zastanowienie się, czy znany im jest podobny przykład z zakresu sztuki, kultury i/lub literatury.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wspólnie z uczniami poddaje refleksji proces dydaktyczny: czego się uczniowie nauczyli, czy osiągnęli założone cele?

Praca domowa:

1. Stwórz krzyżówkę podsumowującą zajęcia i zawierającą minimum dziesięć haseł.

Materiały pomocnicze:

• Jak uczyć filozofii i etyki w szkole? Materiały z ogólnopolskiej konferencji filozoficznej, Gdańsk 2017, dostępne w internecie: http://nauczaniefilozofii.ug.edu.pl/sites/default/files/Abstrakty.pdf [dostęp: 27.11.2019].

• Silberman M., Uczymy się uczyć, Gdańsk 2005.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.