Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Początki egzystencjalizmu
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Przedstawisz źródła filozofii egzystencjalnej.
Omówisz refleksję egzystencjalną najważniejszych prekursorów egzystencjalizmu.
Wskażesz wspólne motywy myślowe w filozofii prekursorów egzystencjalizmu.
Przeanalizujesz fragmenty tekstów prekursorów egzystencjalizmu.
Cele operacyjne. Uczeń:
rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;
pojmuje rolę filozofii jako fundamentalnego składnika dziedzictwa kultury śródziemnomorskiej;
identyfikuje różne problemy etyczne, rozważa je z punktu widzenia różnych stanowisk i nurtów filozoficznych na własnych przykładach.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
dyskusja;
praca z tekstem;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia e‑materiał: „Początki egzystencjalizmu” uczestnikom zajęć. Prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Uczniowie mają za zadanie przygotować przykłady z tekstów kultury ilustrujące zagadnienia związane z tematem lekcji.
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z wierszem Cypriana Kamila Norwida Marionetki.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca. Za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika nauczyciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji. Następnie inicjuje rozmowę kierowaną na podstawie pytań:
- Co w dzisiejszych czas oznacza sformułowanie „żyć dobrze”?
- Co jest w życiu ważne z perspektywy człowieka żyjącego w XXI wieku?Wybrani uczniowie prezentują efekty pracy w domu. Następnie pozostali uczestnicy zajęć wspólnie omawiają najważniejsze, ich zdaniem, zagadnienia poruszone w prezentacjach.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup. Każda z nich dostaje po jednym z tekstów przedstawionych w zakładce „Przeczytaj”. Ich zadaniem będzie wskazanie w tekstach elementów myśli egzystencjalnej.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Mapa myśli”. Odczytanie polecenia do multimedium: Zapoznaj się z mapą myśli i omów problemy, przekonania i idee, które stanowiły inspirację dla filozofii egzystencjalnej. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.
Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy treść ćwiczeń nr 3 i 6 z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie porównują z innym zespołem, omawiając możliwe rozwiązania.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów o wskazanie elementów egzystencjalizmu w wierszu C. K. Norwida Marionetki. Prosi uczniów o zastanowienie się, czy znany im jest podobny przykład z zakresu sztuki, kultury i/lub literatury.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wspólnie z uczniami poddaje refleksji proces dydaktyczny: czego się uczniowie nauczyli, czy osiągnęli założone cele?
Praca domowa:
Stwórz krzyżówkę podsumowującą zajęcia i zawierającą minimum dziesięć haseł.
Materiały pomocnicze:
Jak uczyć filozofii i etyki w szkole? Materiały z ogólnopolskiej konferencji filozoficznej, Gdańsk 2017, dostępne w internecie: http://nauczaniefilozofii.ug.edu.pl/sites/default/files/Abstrakty.pdf [dostęp: 27.11.2019].
Silberman M., Uczymy się uczyć, Gdańsk 2005.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.