Autor: Krzysztof Kowaluk

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Nadzór nad samorządem terytorialnym

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

17) przedstawia uprawnienia nadzorcze premiera, wojewody i regionalnych izb obrachunkowych wobec organów samorządu terytorialnego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje kompetencje nadzorcze wojewodów i regionalnych izb obrachunkowych;

• analizuje sytuacje, w których możliwe jest zawieszenie lub rozwiązanie organów samorządowych;

• wyjaśnia znaczenie nadzoru nad samorządem terytorialnym.

Strategie nauczania:

• lekcja odwrócona;

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Zajęcia przeprowadzone są metodą kształcenia wyprzedzającego. Uczniowie zapoznają się w domu z zasadami nadzoru nad samorządami terytorialnymi w Polsce.

2. Podczas wprowadzenia do zajęć uczniowie przy pomocy nauczyciela przedstawiają powyższe zasady. Zostaje sporządzona lista organów uprawnionych do nadzoru oraz ich nadzorcze kompetencje.

3. Nauczyciel przedstawia temat i cele zajęć.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie przeprowadzają symulację rozprawy sądowej przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym. Jej przedmiotem jest decyzja wojewody uchylająca uchwałę rady gminy. Podczas jednych z poprzednich zajęć ustalana jest treść takiej uchwały (najlepiej odnosząca się do uwarunkowań lokalnych). Nauczyciel wskazuje akty prawne, do których należy się odwoływać (Ustawa o samorządzie gminnym oraz ustawa regulująca kwestie poruszane w uchwale).

2. W dniu rozprawy przeprowadzane jest w grupie uczniów losowanie. W ten sposób zostaje wyłonionych trzech sędziów WSA, dwóch reprezentantów rady gminy oraz dwóch reprezentantów wojewody. Osoby te zajmują miejsca na sali sądowej.

3. Przedstawiciele rady gminy uzasadniają swoją skargę, przedstawiciele wojewody odpowiadają na nią. Obie strony wskazują podstawy prawne swoich stanowisk. Sąd, po wysłuchaniu stron, udaje się na naradę, a następnie wydaje orzeczenie oraz uzasadnia je, odwołując się do stosownych przepisów prawa.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel podsumowuje rozprawę oraz przy udziale grupy ocenia aktywność jej uczestników. Zwraca uwagę na jakość argumentacji oraz przywoływane uzasadnienia prawne.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–5.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia 6–8.

Materiały pomocnicze:

Ustawa o samorządzie gminnym.

Ustawa o samorządzie powiatowym.

Ustawa o samorządzie wojewódzkim.

Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grafika może zostać wykorzystana przez uczniów indywidualnie lub podczas zajęć w charakterze podsumowania.