Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Budowa układu oddechowego człowieka
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Wymienisz narządy układu oddechowego człowieka.
Poznasz funkcje poszczególnych narządów tworzących drogi oddechowe.
Omówisz budowę płuc człowieka.
Wykażesz różnicę między oddychaniem zewnętrznym a oddychaniem wewnętrznym.
Wykażesz związek miedzy budową a funkcją narządów układu oddechowego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
praca z filmem;
mapa myśli;
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
arkusze papieru A3 i flamastry dla każdej pary uczniów.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Uczniowie przypominają sobie informacje na temat wymiany gazowej w płucach i tkankach, zwracając uwagę na elementy budujące układ oddechowy u człowieka.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel pyta uczniów:
– Jakie narządy wchodzą w skład układu oddechowego człowieka?
– Czym różni się oddychanie zewnętrzne od oddychania wewnętrznego?
Uczniowie udzielają swobodnych odpowiedzi.
Faza realizacyjna:
Mapa pojęć. Uczniowie, pracując w parach, tworzą mapy pojęć związane z tematem lekcji i na podstawie treści z sekcji „Przeczytaj”.
Praca z multimedium („Film”). Uczniowie dzielą się na zespoły i na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Film” układają pytania quizowe dla innych grup. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską drużynę.
Uczniowie wykonują w parach polecenia 2 (dotyczące budowy krtani) oraz 3 (dotyczące struktury drzewa oskrzelowego). Ochotnicy przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne nr 7 (dotyczące związku oddychania zewnętrznego z oddychaniem wewnętrznym) oraz 8 (dotyczące funkcji pęcherzyków płucnych), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.
Faza podsumowująca:
Wskazany uczeń kończy odczytane przez nauczyciela zdanie (zob. materiały pomocnicze). Jeśli zrobi to prawidłowo, wyznacza swojego następcę; jeśli jednak jego dokończenie zdania jest błędne, jego miejsce zajmuje zgłaszająca się osoba.
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 3 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z materiałem w sekcji „Film”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębić swoją wiedzę.