Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Apogeum rozbicia dzielnicowego i jego skutki

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia mechanizmy walki o władzę w Polsce dzielnicowej;

• wyjaśnia, dlaczego królowie czescy rościli sobie prawo do korony polskiej;

• charakteryzuje apogeum rozbicia dzielnicowego na ziemiach polskich.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Apogeum rozbicia dzielnicowego i jego skutki”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć, omawia lub ustala razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni wspomnieć o tendencjach decentralistycznych w państwie polskim, testamencie Krzywoustego i podziale ziem polskich.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeżeli stan przygotowania uczniów do zajęć jest niewystarczający, nauczyciel prosi o ciche zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie pary łączą się w grupy czteroosobowe i w czasie dyskusji wybierają wspólnie najważniejszy wątek. Na koniec każda z grup na forum przedstawia i argumentuje swój wybór.

2. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Uczniowie zapoznają się z pierwszym z filmów i wykonują indywidualnie polecenie 2: „Opisz przebieg rozbicia dzielnicowego w Polsce”. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie prezentują swoje odpowiedzi. Nauczyciel komentuje ich rozwiązania. Następnie uczniowie wykonują polecenie 3: przedstawiają konsekwencje postępującego rozbicia dzielnicowego w Polsce w XIII wieku.

3. Praca z drugim multimedium („Schemat + Sprawdź się”). Tym razem uczniowie pracują w grupach czteroosobowych. Zapoznają się ze schematem przedstawiającym dynastie piastowskie rządzące ziemiami polskimi i przygotowują odpowiedzi do poleceń dołączonych do schematu. Po wyznaczonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Apogeum rozbicia dzielnicowego i jego skutki” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

3. Prowadzący ocenia słownie pracę klasy w trakcie zajęć, omawia ich przebieg, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Zapoznaj się z drugim z filmów z sekcji „Film + Sprawdź się” i wykonaj dołączone do niego polecenia.

Materiały pomocnicze:

Wybór źródeł do historii Polski średniowiecznej (do połowy XV wieku), t. 2, Przezwyciężenie rozdrobnienia feudalnego i powstanie monarchii stanowej w Polsce, oprac. G. Labuda, B. Miśkiewicz, Poznań 1967.

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 10, Powstanie państw scentralizowanych i rozwój dążeń narodowych w XIII–XIV w., oprac. Z. Dąbrowska, Warszawa 1959.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się filmami, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.