Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z poniższym schematem, a następnie wykonaj kolejne polecenia.

Rojob425UfcsB1
Ilustracja przedstawia drzewo genealogiczne. Bolesław Krzywousty miał czterech synów, Władysława Wygnańska, Bolesława Kędzierzawego, Mieszka Starego i Kazimierza Sprawiedliwego. Władysław Wygnaniec miał dwóch synów: Bolesława Wysokiego i Mieszka Plątonogiego. Kazimierz Sprawiedliwy miał dwóch synów: Leszka Białego i Konrada Mazowieckiego, który miał dwóch synów: Kazimierza pierwszego i Siemowita pierwszego. Bolesław Wysoki należał do linii dolnośląskiej, Mieszko Plątonogi do linii górnośląskiej, Bolesław Kędzierzawy do linii mazowieckiej starszej, Mieszko Stary do linii wielkopolskiej, Leszek Biały do linii małopolskiej, Kazimierz pierwszy do linii kujawskiej i Siemowit pierwszy do linii mazowieckiej młodszej. 1. linia dolnośląska Linia dynastii Piastów zapoczątkowana przez wnuka Bolesława Krzywoustego, Bolesława Wysokiego, po dokonaniu podziału odziedziczonej po ojcu (Władysławie Wygnańcu) dzielnicy śląskiej w 1172 roku. Najsłynniejszymi przedstawicielami tej linii było tzw. trzech Henryków: Henryk I Brodaty (syn Bolesława Wysokiego), jego wnuk Henryk II Pobożny oraz Henryk I Probus (Prawy). Pierwszy z nich podjął próbę zjednoczenia kraju: opanował dzielnice wielkopolską, opolską oraz krakowską. Początkowo jego dzieło kontynuował następca, ale najazd mongolski w 1241 r. oraz śmierć księcia położyły temu kres. Wnuk zmarłego, książę wrocławski Henryk Prawy, również dążył do zjednoczenia kraju, przeszkodziła mu w tym jednak przedwczesna i bezpotomna śmierć w 1290 roku. Na Śląsku w okresie rozbicia dzielnicowego następował szybki podział poszczególnych dzielnic. Ostatnim przedstawicielem dynastii Piastów śląskich był książę Jerzy IV Wilhelm, panujący w Brzegu, Wołowie i Legnicy do 1675 roku., 2. linia górnośląska Linia wywodząca się od syna Bolesława Krzywoustego, Władysława Wygnańca, która weszła ostatecznie w posiadanie księstw raciborskiego i opolskiego w wyniku porozumienia zawartego między Bolesławem Wysokim (i później jego synem Henrykiem Brodatym) a Mieszkiem Plątonogim. Ten ostatni przejął władzę w księstwie raciborskim w 1172 r., a w opolskim niemal 30 lat później – w 1202 roku. Księstwo raciborsko-opolskie, w wyniku przedwczesnej śmierci książąt panujących, uległo w następnych dziesięcioleciach podziałowi na cztery dzielnice: opolską, bytomską, raciborską i cieszyńską. Pozbawione silnego mieszczaństwa i nieodgrywające ważnej roli ekonomicznej, stopniowo od końca wieku XIII wchodziło w orbitę wpływów czeskich., 3. linia mazowiecka starsza Linia piastowska wywodząca się od drugiego w kolejności starszeństwa syna Bolesława Krzywoustego, Bolesława Kędzierzawego. Po śmierci księcia władzę nad dzielnicą objął jego syn Leszek mazowiecki, który oparł swoje panowanie na ścisłej współpracy ze stryjem Kazimierzem Sprawiedliwym. Ten po rychłej i bezpotomnej śmierci swojego bratanka w 1183 r. objął władzę nad dzielnicą mazowiecką. W skład tej dzielnicy, oprócz Mazowsza, wchodziły Kujawy i ziemia łęczycko-sieradzka., 4. linia wielkopolska Linia piastowska wywodząca się od syna Bolesława Krzywoustego, Mieszka III Starego, który w podziale dokonanym przez ojca otrzymał Wielkopolskę. Piastowie z tej linii brali udział w walkach o tron krakowski oraz angażowali się w konflikty między sobą o ziemie. Ostatnim przedstawicielem Piastów wielkopolskich był w linii męskiej Przemysł II, pierwszy król Polski (koronowany w 1295 r.) od ponad 200 lat. Po jego przedwczesnej śmierci dzielnica, po kilkukrotnej zmianie księcia, w końcu znalazła się pod panowaniem Władysława Łokietka i weszła w skład zjednoczonego państwa polskiego., 5. linia małopolska Linia Piastów panujących na terenie Małopolski oraz na ziemi sandomierskiej. Wywodziła się ona od Kazimierza Sprawiedliwego, najmłodszego syna Bolesława Krzywoustego, który przejął władzę w Krakowie po wygnaniu swojego starszego brata Mieszka III Starego. Linia ta wygasła wraz ze śmiercią jego wnuka Bolesława V Wstydliwego w 1279 roku., 6. linia kujawska Linia piastowska panująca na Kujawach oraz ziemi łęczyckiej, a wywodząca się od najmłodszego syna Bolesława Krzywoustego, Kazimierza Sprawiedliwego. Konrad mazowiecki podzielił ziemie między synów: Kazimierza I i Siemowita I, z których ten pierwszy otrzymał Kujawy. Z tej linii wywodził się późniejszy król Polski Władysław Łokietek. Ostatnim przedstawicielem był zaś zmarły w 1388 r. Władysław III Biały. Ziemie znajdujące się pod rządami linii kujawskiej podlegały, podobnie jak większość dzielnic, silnemu rozdrobnieniu i władali nimi pomniejsi książęta., 7. linia mazowiecka młodsza Linia panująca na Mazowszu w wyniku podziału władztwa Konrada mazowieckiego między jego dwóch synów: Kazimierza i Siemowita. Ten drugi w 1248 r. przejął władzę na całym Mazowszu i panował do 1262 roku. Jego rządy naznaczone były konfliktami z braćmi, walkami z Krzyżakami oraz z Litwinami i bałtyckim plemieniem Jaćwingów. Po śmierci Siemowita jego księstwo się rozpadło, podzielone między dwóch synów: Konrada II czerskiego oraz Bolesława II mazowieckiego. Przez krótki czas w XIV w. książęta wywodzący się z tej linii panowali w niektórych księstwach ruskich, głównie jako lennicy władców polskich. Ostatnim przedstawicielem linii mazowieckiej był rządzący do 1526 r. Janusz III. Po jego śmierci Mazowsze weszło w skład Polski.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2

Wyjaśnij, kto zyskał najwięcej na rozbiciu dzielnicowym zarówno wewnątrz granic Polski, jak i poza nimi.

R1AErondc5lpO
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Polecenie 3

Wymień atuty, jakich potrzebowałby jeden z przedstawicieli rodu Piastów, aby szybko zakończyć rozbicie dzielnicowe i nie dopuścić do jego eskalacji.

RTyginlTVuzVl
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 1

Przeanalizuj drzewo genealogiczne Piastów śląskich, a następnie do opisów poniżej dopasuj imiona odpowiednich książąt.

Zapoznaj się z opisem drzewa genealogicznego Piastów śląskich, a następnie do opisów poniżej dopasuj imiona odpowiednich książąt.

RjKxgi9Ji9NpP
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o. na podstawie wodip.opole.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.
R9EjexkKJPJaR
Książę ten był prawnukiem zabitego pod Legnicą Henryka II Pobożnego. Po śmierci ojca przejął we władanie księstwo legnickie, a po niespodziewanej i nagłej śmierci swego kuzyna, mocą decyzji zmarłego, przejął władzę nad Wrocławiem. Jego przydomek nawiązuje do dużej tuszy. Możliwe odpowiedzi: 1. Henryk I Brodaty, 2. Władysław, 3. Henryk V Brzuchaty Był najmłodszy spośród rodzeństwa i być może nie miał nawet szans poznać swojego dziadka. Mając ledwie cztery lata, stracił ojca i przez kolejne lata pozostawał pod opieką starszego o kilkanaście lat brata. Ten, starając się uniknąć uszczuplenia ojcowizny (zwyczaj nakazywał dzielić ziemię między wszystkich synów zmarłego ojca), wysłał małoletniego księcia na naukę za granicę z myślą, że później wstąpi on do stanu duchownego. Tak też się stało. W rezultacie książę został arcybiskupem i duchownym zarządcą całego księstwa wrocławskiego, a w czasach małoletności swojego bratanka sprawował nawet funkcję regenta. Możliwe odpowiedzi: 1. Henryk I Brodaty, 2. Władysław, 3. Henryk V Brzuchaty Jego pradziadkiem był Bolesław Krzywousty. Był to jeden z najwybitniejszych książąt śląskich. W czasie swojego panowania udało mu się nie tylko umocnić władzę na terenie odziedziczonej dzielnicy, ale również rozciągnąć ją na sąsiednie księstwa. Dbał o rozwój gospodarczy swoich ziem, zasłynął także jako fundator wieku kościołów i klasztorów. Wraz z małżonką prowadzili bardzo bogobojny tryb życia i zdecydowali się na szereg wyrzeczeń, od czego zresztą pochodzi jego przydomek. Możliwe odpowiedzi: 1. Henryk I Brodaty, 2. Władysław, 3. Henryk V Brzuchaty
2
Ćwiczenie 2

Rozstrzygnij na podstawie drzewa genealogicznego z poprzedniego ćwiczenia, które z poniższych zdań są prawdziwe, a które fałszywe.

RrCIZOYBdqZ4x
Łączenie par. . Dwóch potomków pierwszego seniora panowało w Małopolsce.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Informacje zawarte na drzewie genealogicznym świadczą o braku jedności wśród Piastów linii śląskiej.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Informacje zawarte na drzewie genealogicznym świadczą o tym, że Śląsk wszedł w skład zjednoczonego państwa polskiego.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Ani jeden z potomków Władysława Wygnańca nie został koronowany.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz