Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Symbolistyczne przedstawienie świata w sonetach Jana Kasprowicza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpozna środki poetyckie użyte w Krzaku dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach Jana Kasprowicza;

• porówna poetykę cyklu z innymi utworami literackimi;

• zinterpretuje symbole obecne w sonetach Kasprowicza.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• rozmowa kierowana;

• prezentacja multimedialna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie, korzystając z różnych źródeł, wyszukują informacje na temat symbolizmu w literaturze i sztuce. Definiują symbolizm, oglądają obrazy symbolistów (np. Jacek Malczewski, Władysław Podkowiński) i przygotowują prezentację multimedialną na ten temat.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel pyta, czym jest symbolizm i jak jest odbierany współcześnie. Uczniowie korzystają z wiadomości pozyskanych przed lekcją. Wymieniają dziedziny, na które wpłynął nurt symbolizmu (np. sztuka, literatura). Chętne osoby prezentują przed całą klasę przygotowany w domu materiał. Nauczyciel komentuje i ocenia wysiłek uczniów.

2. Prowadzący informuje uczniów o planowanym przebiegu zajęć. Wyświetla na tablicy cele oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Chętna osoba omawia problematykę tekstów.

2. Nauczyciel wyznacza 4 osoby do odczytania sonetów Kasprowicza. Każda z nich czyta po jednym utworze. Następnie prosi uczniów o wymienienie wspólnych elementów dla wszystkich czterech sonetów, o omówienie, jakie symbole znajdują się w utworach wraz z ich interpretacją. Pyta na koniec, jak zmienia się nastrój w poszczególnych sonetach.

3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Prezentacja multimedialna”. Zapoznają się całą klasą z zamieszczonym multimedium, następnie w parach wykonują polecenia 1 i 2. Chętna osoba z pary przedstawia rozwiązanie.

4. Uczniowie zostają podzieleni na 3 grupy. Każdy zespół rozwiązuje wszystkie ćwiczenia zawarte w sekcji „Sprawdź się” związane z sonetami Kasprowicza. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie wszystkich rozwiązań.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wraz z nauczycielem omawiają ewentualne problemy z rozwiązaniem ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Uczniowie dzielą się wrażeniami na temat sonetów. Wyjaśniają, czy współczesny odbiorca jest w stanie zachwycać się poezją symboliczną, czy jest to literatura zbyt trudna.

3. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Zadaje również pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o odpowiedzi.

Praca domowa:

1. Poszukaj informacji o faunie i florze występującej dzisiaj w Tatrach i porównaj z nimi krajobraz opisany w cyklu Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach

Materiały pomocnicze:

• Maria Podraza‑Kwiatkowska, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, Kraków 1975.

• Jean Cassou, Encyklopedia symbolizmu, Warszawa 1992.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może skorzystać z sekcji „Prezentacja multimedialna” do podsumowania zajęć.