Autor: Krzysztof Kowaluk

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Demokracja narzucona

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

18) rozpoznaje przejawy zagrożeń dla funkcjonowania demokracji; porównuje specyfikę państwa autorytarnego i totalitarnego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje przypadek nieudanej demokratyzacji Iraku po 2003 r.;

• wymienia warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby demokracja funkcjonowała prawidłowo;

• przedstawia możliwe konsekwencje narzucenia demokracji.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• burza mózgów.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją dwie wybrane/chętne osoby przygotowują w domu prezentację na podstawie rozdziału Zbrojni misjonarze z książki Johna Graya Czarna msza.

Wybrane osoby przygotowują prezentację.

Faza wstępna

1. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Jaką część współczesnych państw stanowią państwa demokratyczne?”. Odpowiedzi uczniów zapisywane są na tablicy.

2. Nauczyciel przedstawia przedmiot i cele zajęć.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie oglądają animację Nieudana próba narzucenia demokracji Irakowi. Nauczyciel udziela wyjaśnień związanych z interwencją militarną USA z 2003 r. Zwraca uwagę na historyczny kontekst i dominującą rolę Stanów Zjednoczonych po zakończeniu zimnej wojny, zamachy terrorystyczne z 11.09.2001 r. oraz ówczesną politykę międzynarodową George’a W. Busha.

2. Dwoje uczniów przedstawia przygotowaną w domu prezentację na podstawie rozdziału Zbrojni misjonarze z książki Johna Graya Czarna msza. Nauczyciel uzupełnia ją, jeśli jest taka konieczność, o istotne informacje.

3. Nauczyciel inicjuje dyskusję w formacie burzy mózgów na temat: „Czy demokracja jest ustrojem uniwersalnym?”. Nauczyciel przywołuje przypadek Afganistanu, Libii i Egiptu w XXI w. oraz – z drugiej strony – Niemiec i Japonii po II wojnie światowej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pokazuje uczniom ranking państw według ustrojów politycznych tygodnika „The Economist”. Zwraca uwagę na związek demokracji z kulturowymi uwarunkowaniami społeczeństwa. Dane zostają skonfrontowane z zapisanymi na tablicy odpowiedziami uczniów z fazy wstępnej lekcji.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenia 5–8 z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenie do animacji.

Materiały pomocnicze:

Liberalne wartości mogą przetrwać bez liberalnej demokracji. Z Johnem Grayem rozmawiają Łukasz Pawłowski i Adam Puchejda, kulturaliberalna.pl.

Krzysztof Jurek, Elementy kultury politycznej i przykładowy ich wpływ na postrzeganie państwa i demokracji przez Polaków, kulturaihistoria.umcs.lublin.pl.

Jan Wróbel, Wróbel: Demokracja i obowiązki, gazetaprawna.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Animacja może zostać wykorzystana przez uczniów indywidualnie lub podczas zajęć w charakterze podsumowania.