1
Pokaż ćwiczenia:
RumqacnvcCzSZ1
Ćwiczenie 1
Posegreguj poniższe zjawiska na sprzyjające oraz niesprzyjające demokracji. sprzyjające demokracji Możliwe odpowiedzi: 1. wojna domowa, 2. wysoki poziom zamożności, 3. niski poziom zaufania społecznego, 4. konflikty religijne, 5. kontrasty ekonomiczne, 6. długa tradycja demokratyczna, 7. tolerancja niesprzyjające demokracji Możliwe odpowiedzi: 1. wojna domowa, 2. wysoki poziom zamożności, 3. niski poziom zaufania społecznego, 4. konflikty religijne, 5. kontrasty ekonomiczne, 6. długa tradycja demokratyczna, 7. tolerancja
Re24doopBPU4S1
Ćwiczenie 2
Zaznacz państwa, w których podjęto w XXI w. próbę zmiany ustroju politycznego na demokratyczny. Możliwe odpowiedzi: 1. Afganistan, 2. Irak, 3. Korea Południowa, 4. Liban, 5. Libia
Ri6xr5uXmsFP61
Ćwiczenie 3
Dokończ zdanie.
W 2003 r. ustrój demokratyczny został ustanowiony w Iraku przez… Możliwe odpowiedzi: 1. Francję., 2. NATO., 3. USA., 4. Turcję.
21
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Liberalne wartości mogą przetrwać bez liberalnej demokracji. Z Johnem Grayem rozmawiają Łukasz Pawłowski i Adam Puchejda

John Gray: (…) Fukuyama twierdzi często, że jego teoria jest źle rozumiana, wulgaryzowana itp. Tak nie jest. Posiada jeden falsyfikowalny element, tj. przekonanie, że wraz z końcem zimnej wojny będziemy mieć do czynienia tylko z jednym typem rządu na świecie – ten pogląd stanowił jądro jego argumentacji i okazał się błędny. Dla przykładu, w dzisiejszej Rosji mamy do czynienia z formą neobolszewizmu, który opiera się na tzw. kapitalizmie kolesiów, rosyjskim prawosławiu i rządach strachu, a ten system – liberałowie nigdy tego nie pojmą! – naprawdę podoba się wielu Rosjanom. Nawet kiedy Putin w końcu odejdzie, nie powinniśmy się spodziewać, że Rosja stanie się liberalną demokracją. Mamy też przykład Chin, kraju, który jest znacznie bardziej stabilny i który osiągnął prawdziwy sukces. To dwie światowe potęgi, w których zachodnia liberalna demokracja nie została przyjęta i nie zostanie przyjęta w przyszłości.

1 Źródło: Liberalne wartości mogą przetrwać bez liberalnej demokracji. Z Johnem Grayem rozmawiają Łukasz Pawłowski i Adam Puchejda, 17.06.2017 r., dostępny w internecie: kulturaliberalna.pl [dostęp 28.01.2021 r.].
RI3fzKVbkwnWz
Wyjaśnij, jaki jest stosunek autora do poglądu o uniwersalności demokracji. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Krzysztof Jurek Elementy kultury politycznej i przykładowy ich wpływ na postrzeganie państwa i demokracji przez Polaków

Analizując zjawiska polityczne w odniesieniu do kultury politycznej, możemy wyodrębnić pewne typy kultury politycznej. Almond i jego współpracownicy wyróżnili trzy typy podstawowe:

  1. Zaściankowa kultura polityczna charakteryzuje się małym zainteresowaniem zagadnieniami politycznymi, a co za tym idzie małą aktywnością polityczną. Społeczeństwo nie przypisuje sobie żadnej roli w procesach politycznych, nie dostrzega znaczenia jakie ona wywiera na indywidualne życie jednostek. Jest zamknięty na kontakty ze światem zewnętrznym, a dominujący model życia politycznego traktowany jest jako właściwy. Często opiera się na stereotypach.

  2. Kultura polityczna podporządkowania – cechuje się uległością rządzonych wobec rządzących. Dane społeczeństwo pomimo posiadania określonej wiedzy i świadomości znaczenia, nie wiedzą jak procesy polityczne wpływają na kształt życia grup i jednostek, jednostki nie dostrzegają potrzeby angażowania się w politykę, zadanie to należy do elity władzy. Charakteryzuje się biernością w kształtowaniu życia publicznego.

  3. Kultura polityczna uczestnictwa – charakteryzuje społeczeństwo w państwie, w którym istnieją ustabilizowane i w pełni ukształtowane przekonania na temat roli polityki w modelowaniu życia poszczególnych grup i jednostek. Społeczeństwo cechuje duży stopień aktywności społecznej, co wypływa ze świadomości możliwości jakie niesie za sobą aktywny udział w życiu politycznym.

2 Źródło: Krzysztof Jurek, Elementy kultury politycznej i przykładowy ich wpływ na postrzeganie państwa i demokracji przez Polaków, dostępny w internecie: kulturaihistoria.umcs.lublin.pl [dostęp 3.11.2020 r.].
R16GIvSndK3S1
Na podstawie powyższego tekstu oraz wiedzy pozaźródłowej podaj związek między funkcjonowaniem demokracji a typem kultury politycznej. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Mariusz Zawadzki Nowy wspaniały Irak

Za mostem zaczynał się typowy dla Iraku krajobraz miejski - szerokie ulice pomiędzy rzędami ściśniętych niewysokich domków. Majorzy jechali nimi prosto do Błękitnej Kopuły, dawnej siedziby partii Baas, a później nowych władz prowincji. Tam zostawali zwykle kilka godzin, żeby w trudzie i znoju budować iracką demokrację na szczeblu lokalnym.

W prowincji Dijala, której stolicą jest Bakuba, okazało się to zadanie szczególnie niewdzięczne. Liczebnie sunnici mieli tu niewielką przewagę nad szyitami (55% do 40%), ale siły były na tyle wyrównane, że obie grupy zaciekle walczyły o władzę i żadna nie chciała ustąpić. Pierwszą radę prowincji wybrano już na początku 2004 r., ale sparaliżowało ją polowanie na radnych. Z dwunastu szyitów, którzy zaczynali kadencję, do końca roku 2004 dożyło tylko czterech.

Amerykanie mieli nadzieję, że po wyborach w styczniu 2005 r., kiedy wyłoniono nie tylko parlament w Bagdadzie, ale też samorządy w całym kraju, statystyki przeżywalności bakubańskich radnych się zdecydowanie poprawią, a rada zacznie normalnie funkcjonować. Jednakże kiedy trzy tygodnie po wyborach przyjechałem z majorami do Błękitnej Kopuły, za stołem konferencyjnym siedziało tylko siedmiu z trzydziestu nowo wybranych radnych.  (…)

- A prosiłem kandydatów: pokazujcie się w lokalnej telewizji, przychodźcie do radia, organizujcie wiece. Jak ludzie mieli głosować, skoro was nie znali?

- Jak mieliśmy się pokazywać, skoro terroryści grozili nam śmiercią, a policja nie potrafi nas ochronić? - pytał jeden z radnych.

W Bakubie, tak jak w całym Iraku, kandydaci w wyborach byli tajni. Partie ujawniły ich nazwiska dopiero 30 stycznia, w dniu głosowania.

- Jeśli się boisz, jak możesz przewodzić innym?! - zgromił go gubernator. - Dla bojaźliwych nie ma miejsca w polityce, szczególnie u nas, w Bakubie…

Dyskusja dryfowała w bliżej nieokreślonym kierunku. Zapytałem ziewającego majora Charlebois:

- To tak ma wyglądać demokracja w Iraku? Bezsensowne narady polityków pod okiem amerykańskich oficerów?

Major uśmiechnął się pobłażliwie.

- Wierz mi, z radością nie przychodziłbym na te rady. Ale jeśli my nie przyjdziemy, to oni też nie przyjdą. A za każde posiedzenie płacimy im dietę sto dolarów, połowę średniej pensji miesięcznej. A i tak frekwencja jest co tydzień fatalna.

- No dobrze, ale dlaczego z nimi siedzicie? Dlaczego po sprawdzeniu obecności nie zostawicie ich samych?

- Na początku tak robiliśmy. A kiedy po godzinie wracaliśmy na salę, była pusta. Jeśli nas nie ma, po prostu uciekają. Trzeba ich pilnować jak dzieci.

3 Źródło: Mariusz Zawadzki, Nowy wspaniały Irak, Warszawa 2012, s. 147–149.
RS9n41AQ7tzHp
Wymień dwa czynniki, które sprawiały, że narzucona przez USA demokracja w Iraku nie funkcjonowała prawidłowo. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Jan Wróbel Wróbel: Demokracja i obowiązki

W ciągu kilku lat Józef Stalin zdecydował o polskich granicach, ustroju, polityce i kadrach. Nigdy nie dowiemy się, co by było, gdyby sowiecki ludożerca umarł przed końcem II wojny, a USA twardo postawiły „sprawę polską”. Nie dowiemy się zatem, czy powojenna Polska – niepodległa i niepoddana presji zewnętrznej – wybrałaby demokrację.

Jest sporo argumentów przemawiających za tym, że tak. Zmęczenie dyktaturą piłsudczyków było wówczas odczuwalne. Nastroje w Europie po wojnie były prodemokratyczne. Program głównej siły naszego podziemia, a także rządu emigracyjnego zakładał wygraną demokracji. Ale... Zwolenników radykalnych przemian społecznych (nie mówię o komunistach, ci w wolnej Polsce siedzieliby za kratami jako fanatyczni agenci Stalina) było wielu, także w AK. Ale czy chcieliby i umieli przeprowadzić socjalistyczne zmiany w ciasnych z zasady ramach demokracji parlamentarnej? Basowali im – może nie tak liczni, ale bitni i przekonani o wyłącznej racji – radykalni nacjonaliści.

Czy demokracja utrzymałaby się mimo prawdopodobnej aktywności sił niedemokratycznych? Bo jak wiemy również z polskich dziejów, demokrację zadekretować jest łatwo, ale utrzymać przy życiu – już nie.  Jest sympatyczną naiwnością utrzymywać, że dyktatura jest automatycznie narzucona, zaś demokracja jest w oczywisty sposób najbardziej naturalnym ustrojem Polaków.

4 Źródło: Jan Wróbel, Wróbel: Demokracja i obowiązki, 17.11.2017 r., dostępny w internecie: gazetaprawna.pl [dostęp 3.11.2020 r.].
R1GjfRD4Dabjv
Wyjaśnij, co autor miał na myśli, pisząc: „Jest sympatyczną naiwnością utrzymywać, że dyktatura jest automatycznie narzucona, zaś demokracja jest w oczywisty sposób najbardziej naturalnym ustrojem Polaków”. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się ze źródłami i wykonaj ćwiczenie.

Źródło I

1
Stanisław Filipowicz Historia myśli polityczno-prawnej

Wola powszechna stanowi kluczową kategorię w rozumowaniu Rousseau, fundament, na którym wspiera się idea racjonalnej legislacji, przedstawiona w Umowie społecznej. Wola powszechna nie jest wolą wszystkich. „Często bywa znaczna różnica między wolą wszystkich a wolą powszechną; ta ostatnia ma na względzie interes wspólny, tamta - interes prywatny i jest tylko sumą woli poszczególnych ludzi”. Trzeba ją rozumieć jako racjonalną, abstrakcyjną miarę słuszności, wyrastającą z pewnej wizji dobra wspólnego.

5 Źródło: Stanisław Filipowicz, Historia myśli polityczno-prawnej, Gdańsk 2011, s. 248.

Źródło II

1
Paweł Śpiewak Obietnice demokracji

Do czasów powstania demokracji Grecy byli chłopami, rzemieślnikami, arystokratami, głowami rodzin, klanów. Od czasu reform Klejstenesa stają wobec siebie jako obywatele, równi sobie w uprawnieniach i dostępie do władzy. Taki był początek jednego z bardziej niezwykłych europejskich ideałów: człowiek żyje tylko wtedy w sposób ludzki, kiedy żyje z równymi sobie, żyje odpowiedzialnie, równoprawnie i wolno; gdy ustanowiona zostanie jedność obywatelskości i człowieczeństwa.

6 Źródło: Paweł Śpiewak, Obietnice demokracji, Warszawa 2004, s. 34.

Źródło III

1
Michael Walzer Polityka i namiętność. O bardziej egalitarny liberalizm

Dlaczego model emancypacyjny nie sprawdza się w odniesieniu do grup napiętnowanych? Pewne pojęcie o przyczynach da nam analiza dziejów imperium i wyzwolenia narodowego. Weźmy przykład algierskich Arabów w momencie, kiedy z opóźnieniem zaoferowano im prawa równe z obywatelami Francji i perspektywę pełnego włączenia do republiki. Przedtem w Algierii europejscy koloniści byli siłą dominującą zarówno w społeczeństwie, jak i w gospodarce. (…)

Przyznanie obywatelstwa miało wprowadzić ich na drogę wiodącą do emancypacji - bez wątpienia długą, ale prowadzącą, według wszelkich oznak, w ustalonym kierunku, ku osiągnięciu pozycji równej z Europejczykami w Algierii oraz zwyczajnymi Francuzami we wszystkich innych prowincjach republiki. Przeważająca większość Algierczyków wybrała jednak inną drogę. Nie chcieli jako jednostki stać się Francuzami; woleli zbiorową arabską, a także prawdopodobnie muzułmańską tożsamość.

7 Źródło: Michael Walzer, Polityka i namiętność. O bardziej egalitarny liberalizm, tłum. Hanna Jankowska, Warszawa 2006, s. 52–53.
R15kdh2VJjq85
Opisz czynnik, którego brak uniemożliwił zbudowanie wspólnego demokratycznego państwa Algierczyków i Francuzów. (Uzupełnij).