Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Sztuka funeralna epoki baroku
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
dowie się, jak przebiegały ceremonie pogrzebowe w XVII wieku;
omówi cechy funeralnej sztuki barokowej;
zanalizuje dzieła sztuki barokowej;
scharakteryzuje sposób opisu śmierci w barokowej mowie pogrzebowej;
wskaże środki retoryczne i ich w funkcje na przykładzie barokowej mowy pogrzebowej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
duży arkusz papieru, mazaki.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zaznajomienie ze pojęciem epitafium (co oznacza, kiedy ukształtowała się ta forma, jakie są jej wyznaczniki, przykłady).
Faza wprowadzająca:
Uczniowie na dużym arkuszu papieru przygotowują mapę myśli związaną z pojęciem epitafium. Po zakończonej pracy mapa zostaje powieszona w widocznym miejscu w klasie i chętna osoba dokonuje prezentacji.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel przedstawia cel i temat zajęć. Następnie uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Chętna osoba przedstawia krótko informacje, które zapamiętała z przeczytanych materiałów.
Nauczyciel prosi, by uczniowie w parach zapoznali się z galerią zdjęć, a następnie na podstawie multimedium wskazali cechy barokowej (sarmackiej) sztuki funeralnej. Po wykonaniu tego zadania, również w parach, wymieniają dwa elementy sztuki funeralnej, które należą do sfery sacrum i dwa, które można zaliczyć do sfery profanum.
Uczniowie dzielą się na kilkuosobowe grupy. Każdy zespół wykonuje polecenie 1. zamieszczone w sekcji „Audiobook”. Przedstawiciel zespołu przedstawia rozwiązania po upływie określonego czasu.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie mapy myśli.
Na środku znajduje się koło z napisem: Elementy mowy pogrzebowej.
Wokół tego koła umieszczamy dziewięć innych kół, na których będą wpisane:
- Cel, przyczyna wygłoszenia mowy,
- Czas wygłaszania mowy,
- Rodzaj narracji,
- Opis przyczyn zgromadzenia,
- Wyrażenie uczuć mówcy,
- Wyrażenie uczuć zgromadzenia,
- Charakterystyka zmarłego,
- Dziedzictwo zmarłego,
- Pouczenie moralne żałobników.
Z każdym z kół zawierających nazwę danego gatunku związane są kolejne koła, a w nich uczniowie wpisują konkretne elementy mowy pogrzebowej, która mogłaby zostać wygłoszona do zmarłej osoby (uczestnicy zajęć mogą wybrać jakąś postać literacką).
Praca domowa:
Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa autorki: „Szlachecki pogrzeb w epoce baroku przybrał zdecydowanie świecki wymiar i miał znaczenie głównie propagandowe”.
Materiały pomocnicze:
Juliusz A. Chrościcki, Pompa funebris. Z dziejów kultury staropolskiej, Warszawa 1974.
Maria Barłowska, Ossoliński, Moskorzowski, Sarbiewski – mowy pogrzebowe. Teksty w dialogu, Katowice 2008.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Galeria zdjęć interaktywnych” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.