Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Sztuka funeralna epoki baroku

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
3) rozpoznaje specyfikę tekstów publicystycznych (artykuł, felieton, reportaż), retorycznych (przemówienie, laudacja, homilia), popularnonaukowych i naukowych (rozprawa); wśród tekstów prasowych rozróżnia wiadomość i komentarz; rozpoznaje środki językowe i ich funkcje zastosowane w tekstach; odczytuje informacje i przekazy jawne i ukryte; rozróżnia odpowiedzi właściwe i unikowe;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
3) korzysta z literatury naukowej lub popularnonaukowej;
6) wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • dowie się, jak przebiegały ceremonie pogrzebowe w XVII wieku;

  • omówi cechy funeralnej sztuki barokowej;

  • zanalizuje dzieła sztuki barokowej;

  • scharakteryzuje sposób opisu śmierci w barokowej mowie pogrzebowej;

  • wskaże środki retoryczne i ich w funkcje na przykładzie barokowej mowy pogrzebowej.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • duży arkusz papieru, mazaki.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o zaznajomienie ze pojęciem epitafium (co oznacza, kiedy ukształtowała się ta forma, jakie są jej wyznaczniki, przykłady).

Faza wprowadzająca:

  1. Uczniowie na dużym arkuszu papieru przygotowują mapę myśli związaną z pojęciem epitafium. Po zakończonej pracy mapa zostaje powieszona w widocznym miejscu w klasie i chętna osoba dokonuje prezentacji.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel przedstawia cel i temat zajęć. Następnie uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Chętna osoba przedstawia krótko informacje, które zapamiętała z przeczytanych materiałów.

  2. Nauczyciel prosi, by uczniowie w parach zapoznali się z galerią zdjęć, a następnie na podstawie multimedium wskazali cechy barokowej (sarmackiej) sztuki funeralnej. Po wykonaniu tego zadania, również w parach, wymieniają dwa elementy sztuki funeralnej, które należą do sfery sacrum i dwa, które można zaliczyć do sfery profanum.

  3. Uczniowie dzielą się na kilkuosobowe grupy. Każdy zespół wykonuje polecenie 1. zamieszczone w sekcji „Audiobook”. Przedstawiciel zespołu przedstawia rozwiązania po upływie określonego czasu.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie mapy myśli.
    Na środku znajduje się koło z napisem: Elementy mowy pogrzebowej.
    Wokół tego koła umieszczamy dziewięć innych kół, na których będą wpisane:
    - Cel, przyczyna wygłoszenia mowy,
    - Czas wygłaszania mowy,
    - Rodzaj narracji,
    - Opis przyczyn zgromadzenia,
    - Wyrażenie uczuć mówcy,
    - Wyrażenie uczuć zgromadzenia,
    - Charakterystyka zmarłego,
    - Dziedzictwo zmarłego,
    - Pouczenie moralne żałobników.
    Z każdym z kół zawierających nazwę danego gatunku związane są kolejne koła, a w nich uczniowie wpisują konkretne elementy mowy pogrzebowej, która mogłaby zostać wygłoszona do zmarłej osoby (uczestnicy zajęć mogą wybrać jakąś postać literacką).

Praca domowa:

  1. Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa autorki: „Szlachecki pogrzeb w epoce baroku przybrał zdecydowanie świecki wymiar i miał znaczenie głównie propagandowe”.

Materiały pomocnicze:

  • Juliusz A. Chrościcki, Pompa funebris. Z dziejów kultury staropolskiej, Warszawa 1974.

  • Maria Barłowska, Ossoliński, Moskorzowski, Sarbiewski – mowy pogrzebowe. Teksty w dialogu, Katowice 2008.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Galeria zdjęć interaktywnych” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.