Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Rewolucja. Nie‑Boska komedia Zygmunta Krasińskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• przygotowuje prezentację multimedialną na temat Wielkiej Rewolucji Francuskiej;

• omawia znaczenie Boskiej komedii w kontekscie Nie‑Boskiej komedii;

• redaguje notatkę a temat najwazniejszych zagadnień filozofii Hegla;

• wyjaśnia, dlaczego Nie‑Boska komedia Zygmunta Krasińskiego jest dramatem historiozoficznym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• prezentacja multimedialna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji multimedialnej na temat Wielkiej Rewolucji Francuskiej oraz nawiązań do tego wydarzenia w dramacie Krasińskiego. Prosi o uwzględnienie:
   - przyczyny rewolucji,
   - obrazu rewolucji w lekturze (przywódca, jego ludzie, przekonania),
   - zakończenie rewolucji.

2. Uczniowie przygotowują również odpowiedzi na pytania i zagadnienia zawarte w części „Przeczytaj” e‑materiału:
   - Kto jest autorem Boskiej komedii i kiedy powstał utwór?
   - Jakie jest znaczenie tytułu Boska komedia?
   - Omów jeden z wybranych motywów wykorzystywanych w utworze. Wskaż jego symboliczne znaczenie.
   - Co o człowieku i jego życiu mówi Boska komedia?
   - Wyjaśnij funkcję motywu wędrówki w tekstach Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego.

Faza wprowadzająca:

1. Wyświetlenie na tablicy tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji, sprawdza, kto wykonał zadane ćwiczenie. Wybrany uczeń rozpoczyna wstępną dyskusję wokół tematu lekcji, przedstawiając swoją prezentację.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Następnie chętna osoba wyjaśnia związek utworu Boska komedia Dantego z Nie‑Boską komedią Zygmunta Krasińskiego.

2. Praca z multimedium. Cała klasa zapoznaje się z treścią audiobooka i wykonuje w parach polecenie 1. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.

3. Uczniowie zostają podzieleni na 3 grupy. Każdy zespół rozwiązuje wszystkie ćwiczenia zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie wszystkich rozwiązań.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania lekcji na temat rewolucji w utworze Krasińskiego nauczyciel przytacza słowa z artykułu Anny Citkowskej‑Kimli, Historyczno‑ideowe konotacje obrazu rewolucji w „Nie‑Boskiej komedii” Zygmunta Krasińskiego:
   Krasiński, jak to dzieje się często w historii idei, miał okazję żyć w czasach, kiedy dokonywały się dziejowe przemiany, skłaniające do przemyślenia wielu kwestii. Klasycy myśli politycznej zarówno żyjący przed nim (przykładowo Platon – upadek demokracji ateńskiej, św. Augustyn – upadek Rzymu), jak i po nim (chociażby Carl Schmitt – kryzys republiki weimarskiej), którym przyszło patrzeć na upadające porządki społeczno‑polityczne, poszukiwali przyczyn kryzysu dotychczasowego ładu oraz starali się znaleźć antidotum na taki stan rzeczy, co często okazywało się oryginalnym, nowatorskim pomysłem. Krasiński patrzył na schyłek arystokratycznego świata, którego był obrońcą, podobnie jak przywoływani teokraci francuscy, Chateaubriand czy Edmund Burke. Dla wszystkich rewolucja francuska była przełomem. Poeta, tak jak jego ojciec oraz jak wymieniani francuscy myśliciele, był rzecznikiem arystokracji. Godny podkreślenia jest fakt, że Krasiński, zagłębiony w lekturze dzieł religijnych, filozoficznych, historiozoficznych, politycznych, zdobywał się na sądy od nich niezależne. Nie korzystał z ich dorobku w sposób mechaniczny, ale twórczy, przepojony refleksją. Zdobywał się na samodzielność w formułowaniu sądów. Choć naturalnie studiował pod kątem swoich przekonań, poszukując uzasadnienia i wzmocnienia własnych tez, ale następnie przeobrażał artystycznie poznane idee we własne dzieło. Przy interpretacji tego typu utworów jak Nie‑Boska komedia, stając wobec ogromu dotychczasowych studiów, zawsze towarzyszy uczucie niewyczerpania tematu.

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Zadaje również pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o odpowiedzi.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują w domu polecenia 2 i 3 z sekcji multimedialnej:
   - Korzystając z dowolnych źródeł, wyszukaj informacje o dialektyce Hegla. Sporządź notatkę na temat najważniejszych założeń filozofii Hegla.
   - Wyjaśnij, dlaczego Nie‑Boska komedia Zygmunta Krasińskiego jest dramatem historiozoficznym.

Materiały pomocnicze:

• Walerian Preisner, Dante i jego dzieła w Polsce, Toruń 1957.

• Anna Citkowska‑Kimla, Historyczno‑ideowe konotacje obrazu rewolucji w „Nie‑Boskiej komedii” Zygmunta Krasińskiego, CZASOPISMO PRAWNO‑HISTORYCZNE, Tom LXVII, Kraków 2015.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.