Autor: Anna Juwan

Temat: Przegląd systematyczny i znaczenie gadów. Gatunki chronione w Polsce

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wykażesz różnorodność gadów.

• Przedstawisz systematykę gadów.

• Przeanalizujesz znaczenie gadów.

• Wskażesz gatunki gadów chronionych w Polsce.

• Wywnioskujesz, jaką rolę pełni pancerz i szkielet żółwia.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• prezentacja;

• analiza grafiki interaktywnej.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Przegląd systematyczny i znaczenie gadów. Gatunki chronione w Polsce”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i wykonanie ćwiczenia nr 4 (w którym mają za zadanie przyporządkować gatunki gadów do odpowiednich rzędów) w sekcji „Sprawdź się”.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Ich zadaniem będzie wyszukanie informacji i materiałów na następujące tematy:
   grupa I – żółwie;
   grupa II – jaszczurki;
   grupa III – węże;
   grupa IV – krokodyle i hatterie.
   Uczniowie przygotowują prezentację dotyczącą przydzielonego zagadnienia. Wykorzystują w tym celu treść e‑materiału oraz dostępne źródła, np. internetowe.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel prosi chętnych/wybranych uczniów o przypomnienie głównych cech gadów: dotyczących pokrycia ciała i ruchu oraz funkcji życiowych.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji i omówienia przez grupy materiałów przygotowanych w domu. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje. Nauczyciel z całą klasą wybiera najlepszą prezentację, tzn. taką, która w najciekawszy sposób przedstawia informacje na temat danego zagadnienia.

2. Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, zastanowili się, w jakim środowisku żyje żółw, którego szkielet przedstawia grafika interaktywna i  uzasadnili swoją odpowiedź (polecenie nr 1), oraz na na podstawie grafiki interaktywnej i zamieszczonej fotografii wywnioskowali, jaka jest rola szkieletu i pancerza żółwia (polecenie nr 2). Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie interaktywne nr 8 („Na podstawie wyżej zamieszczonego tekstu wyjaśnij, dlaczego żółw czerwonolicy został wpisany na listę stu najbardziej inwazyjnych gatunków na świecie”), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby w grupach skonstruowali tabelę przedstawiającą podział gadów na podgromady i rzędy, z uwzględnieniem przykładowych gatunków i głównych cech każdego rzędu. Grupy prezentują wykonane przez siebie tabele.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 5 do 7 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Grafika interaktywna” na lekcji „Ogólna charakterystyka gadów”.