Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Włodzimierz Juśkiewicz
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Powstawanie Karpat Wewnętrznych
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II
Podstawa programowa
XIII. Człowiek a środowisko geograficzne – konflikty interesów: wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, zagospodarowania miast i wsi na krajobraz kulturowy, konflikt interesów człowiek – środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.
Uczeń:
2) ocenia wpływ wielkich inwestycji hydrologicznych (np. Zapory Trzech Przełomów na Jangcy, Wysokiej Tamy na Nilu, zapory na rzece Omo zasilającej Jezioro Turkana) na środowisko geograficzne.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
kompetencje cyfrowe.
Cele operacyjne
Uczeń:
definiuje, czym są Karpaty Wewnętrzne,
wie, z jakich jednostek się składają,
zna ogólną historię geologiczną Karpat Wewnętrznych.
Strategie nauczania: asocjacyjna, operacyjna
Metody i techniki nauczania: metoda tekstu przewodniego, dyskusja, debata, burza mózgów
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: zasoby multimedialne zwarte w e‑materiale, atlasy świata
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w temat zajęć, zadając pytania: Jakie są najwyższe góry w Polsce? Gdzie się one znajdują? Kiedy one powstały?
W przypadku nietrafionych odpowiedzi uczniów nauczyciel naprowadza ich pytaniami szczegółowymi, które wprowadzą w temat powstawania Karpat Wewnętrznych: Czy wiecie, jak powstają góry? Co się dzieje, gdy zderzają się ze sobą dwie płyty tektoniczne?
Nauczyciel informuje, jakie cele będą realizować podczas lekcji.
Następnie prowadzący pyta klasę, co rozumie pod pojęciem Karpat Wewnętrznych. Następuje burza mózgów. Każdy uczeń może wymieniać swoje pomysły. Te, które są prawidłowe lub z niewielkimi błędami, nauczyciel zapisuje na tablicy.
Po zakończeniu burzy mózgów nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z wybranymi fragmentami e‑materiału (z części „Przeczytaj”). Następuje dyskusja. Uczniowie dzielą się swoimi uwagami pod postacią notatek na tablicy.
Faza realizacyjna
Uczniowie dobierają się w pary. Każda grupa otrzymuje atlas Polski, wydrukowaną mapę regionów fizyczno‑geograficznych, podkładową mapę województwa małopolskiego oraz mapę szlaków w TPN. Zadanie uczniów jest dwuczęściowe. Najpierw mają nanieść na mapę województwa małopolskiego z większej mapy całej Polski Tatry, Zapadlisko i Pieniny, a także miasto Kraków. W drugiej części sporządzają notatkę omawiającą (na podstawie mapy szlaków i opisu z e‑materiału), jakimi szlakami należy się poruszać, by przejść po skałach krystalicznych. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z animacją.
Nauczyciel wyjaśnia zadanie uczniom i określa czas na jego wykonanie na około 10 minut. Po rozpoczęciu nauczyciel może pomóc uczniom, skupiając ich uwagę na:
odmienności skał w Tatrach Wschodnich i Zachodnich,
doborze szlaków, które są możliwe do analizy ze względu na ich trasę,
skupieniu uwagi na rejonie Morskiego Oka i skał trzonu krystalicznego.
Gdy wszystkie grupy skończą, nauczyciel prosi wybrane lub wszystkie zespoły o przedstawienie własnej pracy i uzasadnienie swojego wyboru (zależnie od ilości uczniów). Na koniec nauczyciel podsumowuje wszystkie odpowiedzi i objaśnia, jak znaczący jest wzrost badanych przed chwilą parametrów w ostatnich latach. Następnie uczniowie są proszeni o wykonanie ćwiczeń z e‑materiału.
Faza podsumowująca
Nauczyciel zadaje uczniom następujące pytania:
Czego dowiedzieliście się podczas dzisiejszej lekcji?
Co było dla was najciekawsze?
Chcielibyście dowiedzieć się czegoś więcej?
Następuje krótka dyskusja podsumowująca treści poruszone podczas lekcji. W razie potrzeby prowadzący wyjaśnia kwestie sporne i problematyczne oraz odpowiada na dodatkowe pytania uczniów. Uczniowie przystępują do indywidualnego rozwiązywania ćwiczeń z części „Sprawdź się”. Zadania, których uczniowie nie zdążą rozwiązać w klasie, można zadać jako pracę domową.
Praca domowa:
Rozwiąż ćwiczenie 7 i 8 z e‑materiału.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Animacja może posłużyć jako element lekcji dotyczące tektoniki i geologii.
Materiały pomocnicze
Załączniki do pracy na lekcji