Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Rozrachunek z poezją romantyczną w Nie‑Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
scharakteryzuje głównego bohatera Nie‑Boskiej komedii jako poetę;
uzasadni, dlaczego utwór Zygmunta Krasińskiego można określić jako dramat rodzinny;
wyjaśni symbolikę utraty wzroku przez Orcia;
opisze, jaka wizja poety i poezji wyłania się z pierwszej części Nie‑Boskiej komedii.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
podająca;
metoda akwarium.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Chętne osoby przygotowują czytanie fragmentu tekstu dramatycznego z e‑materiału lub innego wybranego fragmentu lektury Nie‑Boska komedia z podziałem na role.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Chętne osoby prezentują przygotowane wcześniej wzorcowe odczytanie fragmentów lektury.
Nauczyciel inicjuje krótką rozmowę wprowadzającą w temat lekcji. Uczniowie podają przykłady romantycznych utworów poetyckich, które mają bezpośrednie odniesienie do życia ich twórcy.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel prosi uczniów, by podzieli się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji na temat: Czy poezja i biografia jej twórcy powinny stanowić jedność? Wyjaśnia, że ten typ dyskusji określany jest jako akwarium. Nauczyciel przedstawia zasady: pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat (jeśli uczniowie nie potrafią sami znaleźć argumentów, nauczyciel może na początku im podpowiadać, zadając pytania). W tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu debaty. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel zadaje pytania odnoszące się do tekstu i sprawdzające umiejętność czytania ze zrozumieniem.
Uczniowie indywidualnie wykonują polecenie 1 z sekcji multimedialnej. Polecenie 2 wykonują w parach i chętna osoba przedstawia na forum przygotowaną mapę myśli.
Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Materiał ćwiczeniowy (od 1 do 6) wykonywany jest przez wszystkich uczniów, po wyświetleniu zadań na tablicy multimedialnej.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel w ramach podsumowania odczytuje fragment tekstu Iwony Bartczak „Nie‑Boska komedia” – romantyczny moralitet. „Nie‑Boska komedia może być niewątpliwie nazwana romantycznym moralitetem. W świat przedstawiony dramatu Zygmunta Krasińskiego wpisane zostało przeświadczenie, iż rzeczywistość ziemska stanowi jedynie część uniwersum. Gdzieś poza nią pozostają niebo i piekło, Boże królestwo św iatła i szatańskie królestw o ciemności. Podobnie jak w moralitecie średniowiecznym, człowiek ulega wpływom sił pochodzących z owego pozaziemskiego świata, które próbują zawładnąć jego wolną wolą, pozyskać go i zapewnić sobie przewagę w trwającej od początku stworzenia walce między mocam i dobra i zła. Ale hrabia Henryk, przedmiot owych zabiegów, jest bez wątpienia bohaterem romantycznym, nieprzeciętną indywidualnością, poetą‑rycerzem , typowym wytworem epoki, w której powstało dzieło. Niewiele więc łączy go z bohaterami moralitetów średniowiecznych, którzy kreowani byli w taki sposób, by ułatwić każdemu identyfikację z nimi. To zwiększało skuteczność dramatu jako utworu dydaktycznego. Zaś w Nie‑Boskiej komedii nie o moralizowanie wszakże chodzi. Zamierzenia twórcy są tu znacznie szerzej zakrojone. Pragnie on, jak się wydaje, pokazać złożoną sieć powiązań między światem ludzkim a sferą metafizyczną, ingerującą nieustannie zarówno w bieg dziejów, jak i w życie jednostki.
Praca domowa:
Uczniowie w ramach pracy domowej wykonują ćwiczenia 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Leokadia Kaczyńska, Jak prowadzić dialog z tekstem dramatycznym?, w: Metodyka literatury, tom 2, wybór i oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2002.
Juliusz Kleiner, Istota utworu dramatycznego, w: Problemy teorii dramatu i teatru, wybór i oprac. Janusz Degler, Wrocław 1988.
Agnieszka Wnuk, Polska romantyczna powieść poetycka. Wyznaczniki i konteksty gatunkowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.