Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: „Akceptował człowieka takim, jaki jest” – sylwetka pisarza Bohumila Hrabala

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
5. dokonuje krytycznej selekcji źródeł;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
11. korzysta z zasobów multimedialnych, np. z: bibliotek, słowników on‑line, wydawnictw e‑book, autorskich stron internetowych; dokonuje wyboru źródeł internetowych, uwzględniając kryterium poprawności rzeczowej oraz krytycznie ocenia ich zawartość;
Zakres rozszerzony
Lektura uzupełniająca
12) Bohumil Hrabal– wybrane opowiadania;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • rozpozna wpływ biografii Hrabala na jego twórczość;

  • wskaże źródła pisarskiej inspiracji Hrabala;

  • scharakteryzuje postać Bohumila Hrabala;

  • zredaguje recenzję wybranej książki Hrabala.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • drama.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • e‑podręcznik;

  • tablica interaktywna lub rzutnik;

  • komputery z dostępem do internetu dla uczniów.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z prezentacją multimedialną. Następnie na podstawie fragmentów artykułów Aleksandra Kaczorowskiego i Mariusza Kubika notują źródła inspiracji pisarskiej Bohumila Hrabala oraz podają argumenty będące odpowiedzią na pytanie: Czy na podstawie tytułów prozy Hrabala znajdujących się w prezentacji, można skonstruować charakterystykę nastrojów autora.

  2. Nauczyciel zachęcia uczniów do zapoznania się z wybranym utworem Hrabala, np. Legenda o pięknej Julci i inne opowiadania.

Faza wprowadzająca:

  1. Prowadzący wyświetla na tablicy i przybliża uczniom temat zajęć. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z sekcją „Przeczytaj”.

Faza realizacyjna:

  1. Mapa myśli. Uczniowie po zapoznaniu się z materiałem lekcyjnym opracowują w grupach mapy myśli (na dużych arkuszach papieru) ukazujące sylwetkę Bohumila Hrabala. Mogą przy tym korzystać również z telefonów z dostępem do internetu.
    Po upływie wyznaczonego przez nauczyciela czasu przedstawiciele zespołów zawieszają mapy myśli i omawiają je na forum klasy.

  2. Ćwiczenie umiejętności. Uczniowie pracują indywidualnie i rozwiązują ćwiczenia nr 1‑5. Po wykonaniu zadania nauczyciel wyświetla na tablicy wybrane odpowiedzi i omawia je wspólnie z uczniami.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 6‑8. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

  2. Uczniowie podsumowują wiedzę na temat Bohumila Hrabala. Omawiają wpływ biografii Hrabala na jego twórczość i wskazują źródła pisarskiej inspiracji Hrabala.

Praca domowa:

  1. Zredaguj recenzję wybranej książki Bohumila Hrabala.

Materiały pomocnicze:

  • Wojciech Soliński, Proza Bohumila Hrabala w polskich przekładach (w przestrzeni między „hospodską historką” a gawędą szlachecką), „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, nr LXII.

  • Aleksander Kaczorowski, Hrabal. Słodka apokalipsa, Wołowiec 2016.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się