Autor: Katarzyna Lewandowska

Temat: Topos świata‑teatru w poezji barokowej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• wymienia terminy dotyczące teatru i dramatu, obecne w wybranych wierszach barokowych;

• interpretuje wybrane utwory barokowe w celu dokonania analizy toposu świata‑teatru;

• wykazuje obecność toposu świata‑teatru w literaturze barokowej;

• redaguje wypracowanie na temat tego, jak można się ustrzec zła świata.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Topos świata‑teatru w poezji barokowej”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstami w sekcjach „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”. Chętne osoby omawiają przeczytane informacje.

2. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali cel zajęć oraz kryteria sukcesu.

2. Chętne osoby prezentują prace, które wykonały przed lekcją. W ten sposób wprowadzamy uczniów w świat motywu życie‑teatr.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium. Nauczyciel poleca, aby wybrany uczeń przeczytał polecenia 1 i 2 z sekcji „Prezentacja TED”. Następnie prosi uczniów, aby podzielili się na grupy i opracowali odpowiedzi do poleceń. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

2. Dyskusja. Uczniowie odliczają do dwóch, dzieląc się na dwie grupy. Nauczyciel informuje, że będą dyskutować i wykorzystają do tego metodę akwarium. Nauczyciel wyjaśnia zasady dyskusji oraz określa jej czas. Pierwsza drużyna siada w kręgu i prowadzi rozmowę na temat: Czy cały świat gra jakąś rolę?. Druga grupa obserwuje i zapisuje swoje spostrzeżenia dotyczące doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu rozmowy. Na zakończenie wybrane osoby przedstawiają na forum klasy swoje spostrzeżenia.

3. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

4. Nauczyciel wyświetla na tablicy po kolei ćwiczenia nr 3, 4, 5, 6, 7. Zespół klasowy zostaje podzielony na 4‑osobowe grupy, które rozwiązują zadania na czas. Najszybsza grupa przedstawia swoje propozycje i omawia je na forum klasy. Pozostali uczniowie weryfikują przedstawione odpowiedzi. Jeśli są one poprawne, grupa wygrywa.

5. Ćwiczenie 8 uczniowie wykonują indywidualnie. Nauczyciel kontroluje wskazywane przez uczniów odpowiedzi. Następnie uczniowie w parach dyskutują, porównując swoje odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

3. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące:
   Na czym polega motyw teatru w teatrze?
   Skąd wywodzi się topos „theatrum mundi”?
   Jak kształtował się motyw świata‑teatru w różnych epokach?

Praca domowa:

1. Jaki obraz świata i człowieka wyłania się z barokowej poezji? Napisz liczące co najmniej 250 słów wypracowanie, odwołując się do wierszy Wacława Potockiego oraz znanych ci utworów zawierających topos świata‑teatru.

• Zenon Uryga, Odbiór liryki w klasach maturalnych, w: Metodyka literatury, tom 2, wybór i oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2002.

• Słownik terminów literackich, Warszawa 1995.

• Witold Bobiński, Konteksty kulturowe w dydaktyce literatury, [w:] „Polonista w szkole”, pod red. Anny Janus Sitarz, Kraków 2004.

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja TED” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.