Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Rząd w państwie demokratycznym

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

4) charakteryzuje systemy polityczne oparte na współpracy legislatywy i egzekutywy – parlamentarno‑gabinetowy (na przykładzie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej) i kanclerski (na przykładzie Republiki Federalnej Niemiec); wykazuje, że elementy tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej;

5) charakteryzuje systemy ze szczególną rolą prezydenta – klasyczny prezydencki (na przykładzie Stanów Zjednoczonych Ameryki) i semiprezydencki (na przykładzie Republiki Francuskiej); wykazuje, że elementy drugiego z tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej;

6) charakteryzuje systemy polityczne z zachwianym podziałem władzy – parlamentarno‑komitetowy/rządy konwentu (na przykładzie Konfederacji Szwajcarii) i superprezydencki (na przykładzie Federacji Rosyjskiej); przedstawia instytucjonalne warunki funkcjonowania demokracji w takich systemach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje pojęcie egzekutywy;

• porównuje kompetencje premiera w różnych modelach reżimów demokratycznych;

• charakteryzuje sposoby wyboru premiera;

• analizuje różnice między różnymi reżimami demokratycznymi;

• ocenia skuteczność procedur odpowiedzialności władzy wykonawczej.

Strategie nauczania:

• konektywizm;

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• prezentacja multimedialna;

• elementy WebQuestu;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Burza mózgów – definicja pojęcia „egzekutywa”. Po fazie twórczej następuje weryfikacja pomysłów i porównanie definicji z tą zawartą w Leksykonie politologii.

3. Mapa myśli. Uczniowie umieszczają w niej różne modele reżimów demokratycznych.

Faza realizacyjna

1. Podział na trzy grupy – elementy WebQuestu. Każdy zespół, wykorzystując zasoby internetowe, przygotowuje informacje i fragmenty prezentacji na temat władzy wykonawczej w jednym z modeli reżimów demokratycznych:

• pierwsza grupa – prezydencjalizm,

• druga grupa – parlamentaryzm (powinna uwzględnić model kanclerski i parlamentarno‑komitetowy),

• trzecia – semiprezydencjalizm.

W prezentacjach powinny znaleźć się: sposób powoływania, relacje w obrębie władzy wykonawczej i procedury odpowiedzialności.

2. Przedstawienie fragmentów prezentacji na forum klasy i ich omówienie. Wspólna weryfikacja przygotowanych treści.

3. Utworzenie wspólnej prezentacji, w której porównane są relacje między egzekutywą w poszczególnych modelach.

4. Dyskusja na temat skuteczności mechanizmów odpowiedzialności politycznej członków egzekutywy. Uczniowie zastanawiają się nad rolą obywateli w egzekwowaniu tej odpowiedzialności.

Faza podsumowująca

1. Gra interaktywna. Uczniowie w grupach rozwiązują test na czas. Zwycięski zespół może być nagrodzony ocenami za aktywność.

Praca domowa:

Przygotuj notatkę na temat sądowych mechanizmów kontroli prawa w różnych państwach demokratycznych.

Materiały pomocnicze:

Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Leksykon politologii, Wrocław 2004.

Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Demokracje Zachodnioeuropejskie, Wrocław 2008.

Rafał Glajcar, Władza wykonawcza w różnych modelach demokratycznych reżimów politycznych, [w:] Władza wykonawcza w teorii i praktyce politycznej okresu transformacji: doświadczenia państw Grupy Wyszehradzkiej, red. Marek Barański, Anna Czyż, Robert Rajczyk, Katowice 2014.

Ewa Gdulewicz, Wojciech Kręcisz, Wojciech Orłowski, Wiesław Skrzydło, Władysław Zakrzewski, Ustroje państw współczesnych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1999.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra może zostać wykorzystana przez uczniów w ramach przygotowania się do lekcji powtórkowej.