Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Między bajką a science fiction. Czy Bajki robotów to opowieści tylko dla dzieci?
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności.
Cele operacyjne. Uczeń:
charakteryzuje problemy podejmowane w Bajkach robotów;
rozróżnia w opowiadaniach Lema elementy baśni i science fiction;
interpretuje problemy poruszane przez Lema w Bajkach robotów w kontekście współczesnej rzeczywistości
rozpoznaje cechy konwencji fantastycznej w Bajkach...;
definiuje pojęcie metatekstowości i określa jej rolę w tekście;
odróżnia gatunki: baśń i bajka.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Ilustracja interaktywna” oraz z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom cele zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: czym różni się bajka od baśni? Czy Bajki robotów są przeznaczone dla dzieci?
Faza realizacyjna
Nauczyciel poleca uczniom, aby wykonali indywidualnie polecenie 1 z sekcji „Ilustracja interaktywna”: Wynotuj, rozdzielając w zapisie, cechy poetyki i problematyki Bajek robotów Stanisława Lema. Do wykonania tego ćwiczenia pomocna będzie lektura tekstów z sekcji „Przeczytaj”.
Następnie uczniowie przechodzą do wykonania ćw. 1‑5. Pracują w parach, a po upływie wyznaczonego czasu weryfikują poprawność odpowiedzi pod kierunkiem nauczyciela.
Ćwiczenie 6 z sekcji „Sprawdź się” wykonują indywidualnie, przygotowując się do dyskusji nt.: Czy koncepcja elektroprzyjaciela ma jakieś przełożenie na współczesną ci rzeczywistość człowieka? Rozważ zagadnienie, zajmij stanowisko i sformułuj co najmniej trzy argumenty, którymi uzasadnisz swoją opinię. Następnie podejmują dyskusję, moderowaną przez nauczyciela, wykorzystując zgromadzone argumenty.
W ostatniej części tej fazy lekcji uczniowie najpierw wykonują ćw. 8, a następnie wymieniają się swoimi opiniami na temat twierdzenia: kosmos jest śmieszny. Nauczyciel wykorzystuje tę okazję do omówienia kwestii humoru, ironii i groteski, którymi posłużył się Lem.
Faza podsumowująca
Uczniowie wyznaczeni przez nauczyciela podsumowują wiadomości zdobyte podczas lekcji. Nauczyciel przypomina cele postawione na początku zajęć i wokół nich ogniskuje wypowiedzi uczniów.
Zadanie domowe
Wynalazca z bajki Przyjaciel Automateusza marzy o stworzeniu miniaturowych elektrogeniuszy. W jaki sposób powodzenie tego przedsięwzięcia wpłynęłoby na tradycyjne rozumienie i wartość geniuszu w ludzkiej kulturze? Określ i uzasadnij swoje stanowisko wobec tego problemu.
Materiały pomocnicze:
Serwis Lem.pl,
Stanisław Barańczak, Elektrycerze i cyberchanioły, „Nurt” 1972, nr 8,
Stanisław Grochowiak, Jaki śmieszny Lem, „Kultura” 1965, nr 39.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Ilustracja interaktywna” do podsumowania lekcji.