Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Porównanie pozycji monarchy we współczesnych państwach europejskich

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

3) przedstawia, odwołując się do współczesnych przykładów, typologie współczesnych monarchii ze względu na pozycję głowy państwa (absolutna, konstytucyjna, parlamentarna); analizuje normy dotyczące sukcesji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje kompetencje władców w wybranych monarchiach europejskich;

• porówuje znaczenie władcy dla działań władzy wykonawczej;

• ocenia stosunek obywateli do instytucji monarchii i go uzasadnia.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• metoda jigsaw;

• analiza tekstu źródłowego;

• burza mózgów;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Z wykorzystaniem burzy mózgów uczniowie definiują współczesne monarchie europejskie i podają ich przykłady.

Faza realizacyjna

1. Podział na grupy i metoda jigsaw. Uczniowie odliczają do czterech. Następnie łączą się w zespoły wg przydzielonych numerów. Na podstawie informacji w sekcjach Przeczytaj i Mapa interaktywna oraz innych dostępnych źródłach zespoły charakteryzują sytuację monarchy w wybranym państwie:

• grupa 1  – Hiszpania;

• grupa 2 – Belgia;

• grupa 3 – Wielka Brytania;

• grupa 4 – Szwecja.

Po zakończeniu pracy uczniowie zmieniają zespoły tak, by w każdym znalazła się przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. Uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej i uczą się od siebie nawzajem. Następnie chętne/wybrane osoby omawiają przydzielone zagadnienia. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

W tym samy czasie przedstawiciele każdego zespołu rysują na tablicy mapy skojarzeń dot. uprawnień władców przedstawianych monarchii. Mapy są weryfikowane przez cały zespół klasowy.

2. Uczniowie w parach przygotowują argumenty do dyskusji dotyczącej wpływu na popularność (lub jej brak) monarchicznej formy państwa w społeczeństwach europejskich.

3. Dyskusja. Po przedstawieniu argumentów i kontrargumentów chętne/wybrane osoby przedstawiają wnioski.

4. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 5–8. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca

1. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji Sprawdź się.

2. Omówienie przebiegu zajęć, wskazanie mocnych i słabych strony pracy uczniów, udzielenie im informacji zwrotnej.

Praca domowa:

Napisz krótki esej na temat: „Rola monarchy we współczesnych państwach demokratycznych”.

Materiały pomocnicze:

Karol Petryszak, Monarchia – archaiczna, czy naturalna forma rządów? Przyczynek do analizy historyczno‑antropologicznej, „Racjonalia” 2015, nr 5.

Marek Bankowicz, Beata Kosowska‑Gąstoł, Systemy polityczne, t. 2, Kraków 2020.

Elżbieta Kużelewska, Status ustrojowy władzy wykonawczej w Belgii, „Przegląd Politologiczny”, 1/2017.

Marek Żmigrodzki, Bożena Dziemidok‑Olszewska, Współczesne systemy polityczne, Warszawa 2007.

Barbara Erling, Marta Grzywacz, Katarzyna Korzeniowska, Królowa brytyjska i inni monarchowie europejscy, biqdata.wyborcza.pl.

Mateusz Tomanek, Czy monarchia ma jeszcze sens?, holistic.news.

Tomasz Bielecki, Belgijski król bez korony. Filip I przejmuje tron od swego ojca Alberta II, wyborcza.pl.

Mateusz Kucharczyk,Wybory w Hiszpanii. Przebrzmiały urok monarchii, euractiv.pl.

Anna Nowacka‑Isaksson, Chmury nad szwedzką monarchią, rp.pl

Paweł Sarnecki, Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Kraków 2003.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Schemat może być inspiracją do przygotowania prezentacji multimedialnej na temat konstytucji monarchii europejskich.