Scenariusz zajęć

Autor: Patrycja Męcik, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Rozdzielanie mieszaniny niejednorodnej i jednorodnej na składniki

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego - kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

V. Roztwory. Uczeń:

5) projektuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające rozdzielić mieszaninę niejednorodną (ciał stałych w cieczach) na składniki.

Zakres rozszerzony

V. Roztwory. Uczeń:

5) projektuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające rozdzielić mieszaninę niejednorodną (ciał stałych w cieczach) na składniki.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• odróżnia mieszaninę jednorodną od niejednorodnej;

• projektuje doświadczenie pozwalające rozdzielić mieszaniny;

• stosuje odpowiednią metodę do rozdziału mieszanin.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• analiza materiału źródłowego;

• dyskusja dydaktyczna;

• eksperyment;

• ćwiczenia uczniowskie;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

• słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytanie: W jakich dziedzinach życia stosuje się rozdzielanie mieszanin - wskaż przykłady.

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Nauczyciel pyta uczniów o to, czym różni się mieszanina jednorodna od niejednorodnej. Podaje proste przykłady (np. woda i olej, piasek i woda, sól i woda, siarka i żelazo).

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, jakie zostaną użyte w czasie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie analizują treści zawarte w e‑materiale dotyczące metod rozdziału mieszanin.

2. Eksperyment uczniowski. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Liderzy grup losują u nauczyciela przykład danej mieszaniny. Nauczyciel każdej grupie podaje daną mieszaninę (przykłady mieszanin, które może wykorzystać nauczyciel, znajdują się w dołączonym poniżej załączniku). Uczniowie w grupach dobierają odpowiednią metodę do rozdziału wylosowanej mieszaniny, ustalają jaki sprzęt i szkło laboratoryjne będzie im potrzebne. Nauczyciel podaje uczniom wskazane szkło i sprzęt. Uczniowie przeprowadzają rozdział swoich mieszanin. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów i wspiera ich. Uczniowie obserwują zmiany i samodzielnie zapisują obserwacje, wnioski w kartach pracy. Po wykonaniu liderzy grup prezentują efekty pracy grupowej - podają, jakie metody dobrali do rozdziału wylosowanych mieszanin oraz wyjaśniają, dlaczego taka metoda została wybrana.

3. Nauczyciel prosi uczniów o samodzielne przeanalizowanie symulacji zawartej w e‑materiale – rozdział różnych mieszanin z możliwością użycia różnych metod.

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: Co to jest mieszanina jednorodna? Co to jest mieszanina niejednorodna? Jakie znasz metody rozdziału mieszanin?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale - „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Symulacja interaktywna może zostać wykorzystana przez uczniów podczas przygotowywania się do zajęć lub sprawdzianu wiedzy.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to jest mieszanina jednorodna?

• Co to jest mieszanina niejednorodna?

• Jakie znasz metody rozdziału mieszanin?

2. Na karteczkach nauczyciel przygotowuje przykłady różnych mieszanin do losowania wśród uczniów.

3. Nauczyciel przed zajęciami przygotowuje również kartę pracy ucznia, która będzie wykorzystana podczas eksperymentu: