Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Kiedy zło przybiera postać utopii. George Orwell, Rok 1984

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• opisze system panujący w Oceanii;

• przedstawi rolę Wielkiego Brata w życiu mieszkańców Oceanii;

• wskaże groteską w prezentacji działalności władzy i agend opisanego państwa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• rybki w akwarium.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie przed zajęcia zapoznają się z lekturą Rok 1984.

2. Sala lekcyjna powinna zostać dostosowana do pracy metodą Rybki w akwarium, tzn. krzesła należy ustawić w dwóch kręgach – zewnętrznym i wewnętrznym. W kręgu zewnętrznym umieszczonych zostaje pięć krzeseł, w kręgu zewnętrznym pozostałe.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i udostępnia uczniom e‑materiał.

2. Uczniowie zapoznają się z Wprowadzeniem i sekcją „Przeczytaj”.

3. Nauczyciel omawia cele lekcji i ustala z uczniami kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Rybki w akwarium. Chętne osoby zajmują dwa miejsca w wewnętrznym kręgu (pozostali uczniowie wraz z nauczycielem zajmują miejsca w kręgu zewnętrznym) i rozpoczynają rozmowę dotyczącą systemu panującego w Oceanii. Przedstawiają również rolę Wielkiego Brata w życiu mieszkańców Oceanii. Jeśli któraś z osób z zewnętrznego kręgu chciałaby coś dodać lub o coś zapytać, siada na wolnym krześle obok głównych rozmówców. Jeśli uczniowie z wewnętrznego kręgu nie znają odpowiedzi, wspiera ich nauczyciel lub ktoś z zewnętrznego kręgu.

2. Po zakończonej rozmowie uczniowie wykonują polecenie 1 z multimedium: Podaj przykłady manipulacji historią z powieści Orwella. Jakie cele chce osiągnąć w ten sposób panujący reżim?
   Drugie polecenie z multimedium uczniowie wykonują w domu.

3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”. Dzielą się na dwie grupy. Zespół 1 zajmuje się zadaniami 1, 3, 4, 7, zespół 2 – zadaniami 2, 5, 6, 8. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie przedstawiciele grup prezentują odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Przytocz znane ci z lekcji historii przypadki kultu jednostki. Możesz też sięgnąć do innych utworów literackich. Porównaj je do konstrukcji powieściowej Wielkiego Brata. Jakie widzisz podobieństwa i różnice?

Materiały pomocnicze:

• Georg Orwell, I ślepy by dostrzegł, wybór esejów i felietonów, Kraków 1990.

• Jerzy Szacki, Spotkania z utopią, Warszawa 2000.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Ilustracja interaktywna” do podsumowania lekcji.