Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Komizm w Skąpcu Moliera

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;
7) rozumie pojęcie groteski, rozpoznaje ją w tekstach oraz określa jej artystyczny i wartościujący charakter;
8) wykazuje się znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
7) odróżnia dyskusję od sporu i kłótni;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
Lektura obowiązkowa
16) Molier, Skąpiec;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • dowie się, jak komizm działa na odbiorcę.

  • omówi rodzaje komizmu;

  • przeanalizuje elementy komizmu w Skąpcu Moliera.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie przed zajęciami zapoznają się z lekturą Moliera Skąpiec. Przygotowują się do omówienia tekstu, szukając informacji na temat kontekstów potrzebnych do pracy z materiałem.

Faza wprowadzająca:

  1. Mapa myśli. Nauczyciel zapisuje na tablicy słowo KOMEDIA. Uczniowie na dużym arkuszu papieru tworzą mapę myśli związaną z tym słowem. Umieszczają na niej synonimy tego słowa, wszystkie skojarzenia, tytuły utworów literackich, ozdabiają materiał. Prezentują wyniki swojej pracy (np. w formie planszy na ścianie).

  2. Nauczyciel przedstawia cel i temat zajęć. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel na podstawie tekstu w sekcji „Wprowadzenie” i „Przeczytaj” w e‑materiale rozmawia z uczniami o komizmie i rodzajach komizmu. Dzieli uczniów na 3 zespoły. Każda grupa przygotowuje informacje na temat jednego rodzaju komizmu oraz wskazuje przykłady realizacji w Skąpcu.

  2. Nauczyciel na dużym ekranie prezentuje uczniom schemat. Jako podsumowanie dotyczące rodzajów komizmu uczniowie indywidualnie wyjaśniają, która, ich zdaniem, forma komizmu jest charakterystyczna dla Skąpca Moliera i uzasadniają swoje zdanie.

  3. Uczniowie zapoznają się z nagraniem zamieszczonym w e‑materiale. Następnie w parach wykonują polecenia 1 i 2 z sekcji.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie w parach lub w kilkuosobowych grupach wykonują ćwiczenia zamieszczone w sekcji „Audiobook”. Po zakończonej pracy następuje omówienie rozwiązań.

Praca domowa:

  1. Wyjaśnij, które zachowania Harpagona – głównego bohatera Skąpca – można uznać za „niezgodne z rozumem”.

Materiały pomocnicze:

  • Tadeusz Żeleński‑Boy, Wstęp, [w:] Molier, Skąpiec, Wrocław 1947.

  • Tadeusz Boy‑Żeleński, Molier, Gdańsk 2000.

Wskazówki metodyczne

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Schemat” do podsumowania lekcji.

Audiobook