Dla nauczyciela
Autor: Stanisław Mrozowicz
Przedmiot: Historia
Temat: Ostateczne ukształtowanie się granicy zachodniej, północnej i południowej
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
określa, jakie były oczekiwania Polaków co do ostatecznego przebiegu granicy na Warmii i Mazurach;
analizuje, jak ostatecznie ukształtowała się granica południowa;
porównuje, jak nowo ukształtowane granice zachodnia i południowa II Rzeczypospolitej miały się do granicy przedrozbiorowej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, a następnie określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu.
Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem zajęć? Jedna osoba może zapisywać propozycje na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.
Praca z pierwszym multimedium („Film”). Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie 2: „Wymień etapy kształtowania się granicy północnej i zachodniej II Rzeczypospolitej”. Następnie prosi uczniów, aby w dotychczasowych grupach opracowali odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje. Następnie uczniowie wykonują polecenie 3: „Wyjaśnij, w jaki sposób Polacy tłumaczyli przegraną w plebiscytach w Prusach Wschodnich i na Górnym Śląsku. Czy zgadzasz się z tym tłumaczeniem? Uzasadnij odpowiedź”.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 2 i 3 z sekcji „Film + Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Na koniec następuje wspólne omówienie ćwiczeń na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel, nawiązując m.in. do polecenia 4 z sekcji „Film”, zadaje uczniom pytania: Na ile o kształcie polskich granic decydowały mocarstwa europejskie, a na ile Polacy? W jaki sposób te decyzje mogły wpłynąć na relacje II Rzeczypospolitej z sąsiadami? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje wraz z argumentacją, krótko dyskutują.
Uczniowie dobierają się w pary i wymieniają poglądami, dzielą się tym, czego się nauczyli na temat: „Ostateczne ukształtowanie się granicy zachodniej, północnej i południowej”.
Nauczyciel omawia przebieg zajęć oraz ocenia pracę klasy w trakcie lekcji.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia 4 i 5 z sekcji „Film + Sprawdź się”.
(Dla uczniów chętnych) Zapoznaj się z filmem w sekcji „Film + Sprawdź się” i wykonaj dołączone do niego polecenia.
Materiały pomocnicze:
A. Garlicki, Drugiej Rzeczypospolitej początki, Wrocław 1996.
J. Pajewski, Budowa Drugiej Rzeczypospolitej 1918−1926, Poznań 2007.
Powrót Polski na mapę Europy: sesja naukowa poświęcona 70. rocznicy Traktatu Wersalskiego, red. C. Bloch, Z. Zieliński, Lublin 1995.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami w sekcji „Film”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.