Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Stanisław Mrozowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Ostateczne ukształtowanie się granicy zachodniej, północnej i południowej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
XLI. Walka o odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej. Uczeń:
3) charakteryzuje proces kształtowania się polskiej granicy z Niemcami, z uwzględnieniem powstania wielkopolskiego, powstań śląskich i plebiscytów;
4) charakteryzuje proces kształtowania się polskiej granicy wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem wojny polsko‑bolszewickiej;
5) porównuje kształt terytorialny I i II Rzeczypospolitej.
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XLI. Walka o odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
1) wyjaśnia wewnętrzne i międzynarodowe uwarunkowania odzyskania niepodległości przez Polskę;
2) opisuje genezę i przebieg wojny polsko‑bolszewickiej oraz jej powiązanie z kwestią ukraińską i litewską;
4) charakteryzuje proces formowania się granic z Czechosłowacją i Litwą.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • określa, jakie były oczekiwania Polaków co do ostatecznego przebiegu granicy na Warmii i Mazurach;

  • analizuje, jak ostatecznie ukształtowała się granica południowa;

  • porównuje, jak nowo ukształtowane granice zachodnia i południowa II Rzeczypospolitej miały się do granicy przedrozbiorowej.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, a następnie określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu.

  2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem zajęć? Jedna osoba może zapisywać propozycje na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

  2. Praca z pierwszym multimedium („Film”). Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie 2: „Wymień etapy kształtowania się granicy północnej i zachodniej II Rzeczypospolitej”. Następnie prosi uczniów, aby w dotychczasowych grupach opracowali odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje. Następnie uczniowie wykonują polecenie 3: „Wyjaśnij, w jaki sposób Polacy tłumaczyli przegraną w plebiscytach w Prusach Wschodnich i na Górnym Śląsku. Czy zgadzasz się z tym tłumaczeniem? Uzasadnij odpowiedź”.

  3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 2 i 3 z sekcji „Film + Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Na koniec następuje wspólne omówienie ćwiczeń na forum klasy.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel, nawiązując m.in. do polecenia 4 z sekcji „Film”, zadaje uczniom pytania: Na ile o kształcie polskich granic decydowały mocarstwa europejskie, a na ile Polacy? W jaki sposób te decyzje mogły wpłynąć na relacje II Rzeczypospolitej z sąsiadami? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje wraz z argumentacją, krótko dyskutują.

  2. Uczniowie dobierają się w pary i wymieniają poglądami, dzielą się tym, czego się nauczyli na temat: „Ostateczne ukształtowanie się granicy zachodniej, północnej i południowej”.

  3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć oraz ocenia pracę klasy w trakcie lekcji.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia 4 i 5 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

  2. (Dla uczniów chętnych) Zapoznaj się z filmem w sekcji „Film + Sprawdź się” i wykonaj dołączone do niego polecenia.

Materiały pomocnicze:

A. Garlicki, Drugiej Rzeczypospolitej początki, Wrocław 1996.

J. Pajewski, Budowa Drugiej Rzeczypospolitej 1918−1926, Poznań 2007.

Powrót Polski na mapę Europy: sesja naukowa poświęcona 70. rocznicy Traktatu Wersalskiego, red. C. Bloch, Z. Zieliński, Lublin 1995.

Wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami w sekcji „Film”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Film + Sprawdź się