Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Historia jako nauka

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie takich terminów jak historia, historiografia, cezura, epoka.

• nazywa i opisuje epoki historyczne.

• podaje, jakie wydarzenia zostały uznane za najważniejsze w dziejach i posłużyły do podziału historii na epoki.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Historia jako nauka”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i następnie rozwiązanie ćwiczenia nr 1 i 2 zawartego w sekcji „Sprawdź się”.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel poleca, aby jedna osoba - ochotnik lub uczeń wskazany przez prowadzącego - przedstawił najważniejsze informacje związane z tematem „Historia jako nauka”. Może nakierunkowywać ucznia pytaniami np. o to, kiedy „zaczęła się” historia; jakie znaczenie ma to słowo; w jaki sposób dzieli się historię i jakie cezury można wskazać? Uczeń udziela odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą dopowiadać ważne według nich informacje.

2. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenia od 3 do 5, dopasowując definicje czy uzupełniając teksty. Konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

3. Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel dzieli uczniów na czteroosobowe grupy i poleca aby wykonali w nich polecenie nr 2 dołączone do audiobooka: „Które wydarzenia historyczne uznajemy za szczególnie ważne i dlaczego?”. Odtwarza nagranie, a po ustalonym czasie prosi przedstawiciela jednej z grup o udzielenie odpowiedzi. Pozostali uczniowie mogą uzupełniać jego wypowiedź. W podobny sposób w kolejnym kroku uczniowie wykonują polecenie nr 3: „Jakie wydarzenia z historii Polski można by uznać za kończące średniowiecze?”. Nauczyciel prosi uczniów, którzy zgłaszają swoje propozycje, o uzasadnienie swoich propozycji.

4. Nawiązując do audiobooka i omawianych zagadnień, nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jakie wydarzenia w waszym życiu moglibyście wskazać jako ważne cezury i dlaczego? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje. Następnie nauczyciel dodaje kolejne pytanie: A jakie ważne cezury moglibyscie wskazać w historii waszego miasta? Jakie wydarzenia uznajecie za szczególnie ważne i dlaczego?

Faza podsumowująca:

1. Jako podsumowanie wiedzy uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 6 i 7.

2. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Pyta, czy uczniowie uzyskali odpowiedzi na pytania zadane na początku zajęć; jeśli nie, uczniowie wspólnie z nauczycielem szukają rozwiązania.

3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenie 8 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Dla uczniów chętnych: Wyznacz cezury w historii twojej miejscowości (lub innej wybranej). Uzasadnij wybór.

Materiały pomocnicze:

N. Davies, Europa. Rozprawa historyka z historią, przekł. Elżbieta Tabakowska, Kraków 2006.

J. Le Goff, Długie średniowiecze, przekł. Maria Żurowska, Warszawa 2007.

J. Topolski, Wprowadzenie do historii, Poznań 2009.

W. Werner, Wprowadzenie do historii, Warszawa 2012.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Audiobook”, aby przygotować się do późniejszej pracy.