Autor: Marcin Sawicki

Temat: Od polityki odprężenia do gwiezdnych wojen. Nowy kurs w polityce USA i państw zachodnich wobec bloku wschodniego do 1985 roku

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wskazuje przyczyny odprężenia w stosunkach między mocarstwami w latach 70. XX w.;

• tłumaczy, na czym polegało znaczenie Aktu końcowego KBWE;

• podaje przyczyny zaostrzenia polityki Ronalda Reagana wobec ZSRS i bloku wschodniego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• opowiadanie nauczyciela;

• elementy dramy.

Formy zajęć:

• praca w grupach.

• praca całego zespołu klasowego;

Środki dydaktyczne:

• elementy charakteryzacji stworzone przez uczniów;

• tablica, pisak, komputer;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Od polityki odprężenia do »gwiezdnych wojen«”. Nowy kurs w polityce USA i państw zachodnich wobec bloku wschodniego do 1985 r.”. Zadaniem uczniów jest obejrzenie filmu edukacyjnego (multimedium).

2. Nauczyciel wyznacza uczniów zdolnych do przygotowania inscenizacji. Podaje wskazówki bibliograficzne oraz tłumaczy cele pracy. Zadaniem uczniów będzie opracowanie wywiadu z prezydentem Richardem Nixonem (jedna grupa) oraz przemówienia telewizyjnego prezydenta Ronalda Reagana (druga grupa) na temat polityki zagranicznej USA.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Rekapitulacja wtórna. Wybrani przez nauczyciela uczniowie tłumaczą sens pojęcia zimnej wojny, wskazują jej początek oraz przejawy w stosunkach międzynarodowych. Przypominają także ważniejsze konflikty z okresu zimnej wojny, np. oba kryzysy berlińskie, wojnę w Korei, kryzys kubański.

2. Nauczyciel przypomina o przygotowywanych przez uczniów inscenizacjach. Jako pierwszy zaprezentowany zostanie wywiad z prezydentem Richardem Nixonem. Rozmowa powinna uwzględniać aspekty dotyczące umowy SALT I, początki rozmów w ramach KBWE oraz relacji z Chinami. Uczniowie prezentują inscenizację.

3. Druga część inscenizacji: przemówienie telewizyjne prezydenta Ronalda Reagana. Uczeń odgrywający rolę prezydenta tłumaczy słuchaczom powody zmiany polityki względem ZSRS. Podaje przykłady niektórych przedsięwzięć wymierzonych w „imperium zła”.

4. Nauczyciel podsumowuje inscenizacje, może dopowiadać ważne kwestie.

5. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel poleca, aby uczniowie w parach wykonali polecenie 2: „Bezinteresowna przyjaźń czy amerykańska racja stanu – rozstrzygnij, które z tych określeń lepiej pasuje do postawy prezydenta Reagana względem Polaków”. Przedstawiciel wybranej pary udziela odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą się do niej ustosunkować, przedstawiając swoje argumenty.

Faza podsumowująca:

1. Wybrani uczniowie wymieniają mocne i słabe strony strategii odprężenia oraz zaostrzenia zimnej wojny. Wskazują, którą z nich uważają za lepszą.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie nr 1 z sekcji „Film edukacyjny”.

2. Wykonaj ćwiczenia nr 4 i 5 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

W. Laqueur, Historia Europy 1945–1992, tłum. R. Zawadzki, Londyn 1993.

K. Michałek, Amerykańskie stulecie. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1900–2001, Warszawa 2004.

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne:

• Materiały z sekcji „Film edukacyjny” mogą posłużyć podczas lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie.