SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Transgresje i regresje morskie oraz ich wpływ na rozwój świata organicznego

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony:

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

2) charakteryzuje najważniejsze wydarzenia geologiczne i przyrodnicze w dziejach Ziemi (fałdowania, transgresje i regresje morskie, zlodowacenia, rozwój świata organicznego i jego wymieranie) oraz odtwarza je na podstawie analizy profilu geologicznego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia znaczenie terminów: transgresja i regresja morska,

• charakteryzuje największe transgresje i regresje morskie na Ziemi,

• ocenia ich wpływ na cechy środowiska abiotycznego oraz rozwój i ewolucję biosfery,

• identyfikuje związki przyczynowo‑skutkowe między przebiegiem transgresji i regresji morza, zmianami cech biotycznych i abiotycznych środowiska,

• określa przebieg transgresji i regresji morza w poszczególnych epokach geologicznych i ich skutki dla rozwoju flory i fauny na obszarze Polski.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, arkusze papieru A1/A0, pisaki, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze:

W. Mizerski, S. Orłowski, Geologia historyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie w tematykę zajęć poprzez omówienie/przypomnienie pojęć transgresja i regresja morska.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania: zadaniem uczniów jest przeanalizowanie grafiki i prezentacji interaktywnej z e‑materiału, wykonanie poleceń, a następnie przedstawienie rezultatów na forum klasy.

• Wyświetlenie grafiki interaktywnej przedstawiającej transgresje i regresje morza na Ziemi (w zależności od wyposażenia uczniowie wyświetlają grafikę na tabletach lub nauczyciel korzysta z projektora); nauczyciel omawia transgresje i regresje morza w poszczególnych epokach geologicznych w nawiązaniu do dryfu kontynentów; w trakcie pogadanki uczniowie prowadzą notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela); zwracając uwagę na relacje między występowaniem transgresji i regresji a zmianami świata organicznego, określają prawidłowości i związki przyczynowo‑skutkowe zgodnie z poleceniami do grafiki.

• Przedstawienie przez uczniów zaobserwowanych prawidłowości i związków przyczynowo‑skutkowych; nauczyciel kontroluje poprawność odpowiedzi i wprowadza uzupełnienia, podsumowuje ten etap pracy.

• Podział uczniów na grupy (liczebność grup określa nauczyciel), każda grupa samodzielnie analizuje prezentację multimedialną, korzystając w zależności od wyposażenia: z komputera, tabletu lub wydruku papierowego i wykonuje polecenia; przygotowuje uproszczony schemat związków przyczynowo‑skutkowych między transgresją a regresją mórz, warunkami środowiska abiotycznego i rozwojem flory i fauny na obszarze Polski.

• Przedstawienie przez przedstawicieli poszczególnych grup na forum klasy rezultatów pracy, w tym schematu związków przyczynowo‑skutkowych; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia, zadaje pytania naprowadzające.

• Dyskusja z udziałem całego zespołu klasowego, mająca charakter kompleksowego podsumowania informacji dotyczących wpływu transgresji i regresji morskich na ewolucję organizmów i biosfery oraz służąca sformułowaniu podstawowych prawidłowości opisujących relacje między transgresją a regresją mórz, warunkami środowiska abiotycznego i rozwojem flory i fauny.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Praca pisemna: Skorzystaj z różnych źródeł informacji i napisz, na jakiej podstawie geolodzy i paleontolodzy określili występowanie, zasięg przestrzenny i czasowy oraz długotrwałość transgresji i regresji morskich.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Grafika interaktywna i prezentacja multimedialna zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych z biosferą i procesami ją kształtującymi. Będą przydatne także podczas powtórzenia materiału z bloku tematycznego poświęconego najważniejszym wydarzeniom w dziejach Ziemi (zakres rozszerzony: V).